تهیه حیوانات آزمایشی یک تجارت بزرگ و سود آور می‌باشد . حداقل ۲۰ شرکت رسما در آمریکا مشغول این کارند . بزگترین آن ها (Carolina biological supply company (cbsc است که ۴۰۰ کارمند دارد و از سال ۱۹۲۷ شروع به کار ‌کرده‌است . آن ها با روش های ظالمانه ای حیوانات را دستگیر و حمل و نقل می‌کنند .

مثلا قورباغه هایی را که از طبیعت اسیر می‌کنند ، در تابستان در تانکهایی گرم نگه می دارند که تا سر حد تشنج دچار تشنگی و گاهی مرگ می‌شوند . گربه ها را در تعداد زیاد در قفسهای تنگ در ماشین‌های فاقد تهویه هوا حمل و نقل کرده ، آن ها را با یک قلاب فلزی که به داخل بدن آن ها فرو می رود از یک قفس به قفس دیگر و نهایتاً به داخل اطاق گاز جابجا می‌کنند .

در مکزیک گربه های خیابان را جمع کرده داخل کیسه ای انداخته و غرق می‌کنند یا سر کیسه را جلوی لوله اگزوز ماشین می گیرند تا خفه شوند . سپس اجساد را مومیایی کرده برای تشریح در مدارس آمریکا می‌فرستند . در مزرعه ای در مکزیک جسد ۸۰۰ گربه پیدا شد که با فرو کردن چوب به داخل دهانشان کشته شده بودند و برای تشریح به آمریکا می فرستادند . رفتارهای غیر انسانی در صنعت تهیه حیوان آزمایشگاهی متداول و احیانا روتین می‌باشد .

منبع دیگر تامین حیوانات این شرکت‌ها سگها و گربه هایی هستند که در پناهگاه ها بعلت کمبود جا و جمعیت زیاد اتانازی می‌شوند و چون پای پول در میان می‌آید این احتمال می رود که حیوانات را بدون دلیل موجه خودشان و برای ایجاد درآمد کشته و ‌به این شرکت‌ها بفروشند . کشتار حیوان حتی بخاطر کمبود جا خود کاری ضد اخلاقی می‌باشد . بعضی معامله کننده ها حیوان را به ‌عنوان نگهداری از پناهگاه گرفته و ‌به این شرکت‌ها می فروشند . ارتباطی بین دزدیده شدن حیوانات خانگی و فروش آن ها ‌به این شرکت‌ها وجود دارد .

منبع دیگر تهیه حیوان کشتارگاه ها می‌باشند . جنین خوکها متداول‌ترین حیوان برای تشریح در مدارس هستند . حیواناتی که برای کشتار پرورش داده می‌شوند در زمان نگهداری ، حمل و نقل و کشتار دچار رنج و استرس شدیدی می‌شوند .

منبع دیگر ، مراکز تهیه پوست هستند . در کاتالوگ این شرکت‌ها جسد روباه ، سمور و خرگوشهایی که پوست آن ها کنده شده ، دیده می شود . در ایرلند ‌سگ‌های نژاد Greyhound را که برای مسابقه پرورش می‌دهند ، اگر به استاندارد مطلوب نرسند برای آموزش می‌فرستند . یعنی حیوان را بخاطر سرگرمی تکثیر بیش از حد کرده و به نام اهداف آموزشی دور می­اندازند . مراکز آموزشی با خرید حیوان از این شرکت‌ها در حقیقت از سوی استفاده و آزار حیوان حمایت می‌کنند .

بند پنجم : غیر علمی بودن بسیاری از مطالعات آزمایشگاهی

شواهد زیادی ثابت می‌کنند که بسیاری از آزمایش های حیوانی غیر مؤثر و غیر واقعی هستند . با مطالعات روی خود انسان است که اطلاعات واقعی کسب می شود . مثلا ارتباط بین سیگار کشیدن و سرطان ریه در تمام تلاش‌های آزمایشگاهی به نتیجهای نرسید ، اما در انسان مشاهده شد . ارتباط بین مصرف الکل و سیروز کبدی که در انسان قطعی است در تلاش‌های مکرر برای ایجاد سیروز در در تمام پریماتها بجز بابون ها با شکست روبرو شد . البته اطلاعات راجع به بابونها هم متناقض است .

بسیاری از پیشرفت‌های علم پزشکی به دلیل اطلاعات نادرست منتج از مطالعات حیوانی با تأخیر مواجه شده است . در انسان از ورید خود بیمار برای جاگزینی شریانهای مسدود شده میتوان استفاده کرد ، در صورتی که در سگها با شکست مواجه میشده است . پیوند کلیه نیز در سگها پس زده میشده و به همین خاطر تا مدت‌ها در انسان به کار نمیرفته است . مردم نمیدانند و نمی پرسند که آیا برای پیشرفت علم این تحقیقات ضروری و یا حتی مفید هستند؟

در سال ۱۹۷۱ فعالیت جهانی مبارزه با سرطان آغاز شد . سال ۱۹۷۶ را سال نابودی و ریشه کنی سرطان تخمین زدند . علت آن تفاوت‌های زیاد بین انسان و حیوان از نظر ژنتیک ، سلولی ، مولکولی و ژنتیک می‌باشد . مدل حیوانی مدلی مناسب برای جستجوی درمان سرطان انسان نیست . در تحقیقاتی که برای درمان بیماری ایدز روی حیوانات انجام شده – بیش از ۵۰ واکسن برای پیشگیری و ۳۰ واکسن درمانی در پریماتها مؤثر بوده اما در انسان با شکست مواجه شده است .

روانپزشکها آزمایش‌های روانی زجر آور روی حیوانات را رد می‌کنند و قبول ندارند چرا که مشکلات روانی انسان بازتابی از مسایل فرهنگی ، اجتماعی و خانوادگی او بوده و در حیوان قابل بازسازی نیست . مثلا آزمایش محرومیت از مادر که شامل جدا کردن بچه میمون در بدو تولد از مادر و بزرگ کردن او در محیط کاملا ایزوله با ماکتی از جنس سیم و پارچه از مادر می‌باشد . ترس و وحشت و بیماری روانی متعاقب آن نشان دهنده اهمیت تماس با مادر است گرچه در بسیاری از مطالعات انسانی به همین نتیجه رسیده اند اما باز هم مطالعات محرومیت همچنان ادامه دارد .

تلاش۶۰ ساله دانشمندان برای مشاهده رفتارهای خود تخریبی ناشی از خوردن الکل در حیوانات با شکست مواجه شده است . در زمینه بیماری‌های ژنتیک ، چون این بیماری‌ها انعکاسی از ژن معیوب و سایر ژنها و محیط می‌باشد در نتیجه هیچکدام از مدل‌های حیوانی نمی‌توانند شرایط مشابه انسانی را تقلید کنند . ‌در مورد تست‌های سمیت ؛ تست_۵۰LD (مقدار دارو یا ماده شیمیایی یا محصول خانگی که در۵۰ درصد بیماران موجب مرگ و میر می شود) نیازمند ۶۰ الی ۱۰۰ حیوان است که در اثر تستها دچار عذاب شدیدی می‌شوند و بعلت مشکل بودن استنتاج نتایج به انسان‌ها ، غیر قابل اطمینان هستند .

تست‌های In vitro در این موارد اعتبار بیشتری دارند . در تست Draize که برای امتحان تحریک کنندگی مواد محرک روی چشم می‌باشد – از چشم خرگوشها بدون انجام بیحسی استفاده می‌کنند . در صورتی که پلک و قرنیه و تولید اشک در انسان و خرگوش بسیار متفاوت می‌باشد .

مطالعات حیوانی نه می‌توانند فرضیه‌ها را در موارد فیزیولوژی یا پاتولوژی انسان تأیید و نه می‌توانند رد کنند . تنها راه اثبات این فرضیه‌ها مطالعات بالینی روی انسان است . شرایط غیر طبیعی ایجاد شده در حیوان از نظر سبب شناسی و بالینی از حالت بیماری در انسان متفاوت است . درمان‌های مؤثر در حیوان برای انسان ناقص بوده و دارای اثرات سویی می‌باشد . محیط غیر طبیعی آزمایشگاه باعث استرس حیوان شده که بر تمام ارگان‌های بدن از طریق تغییر در ضربان قلب و فشار خون و میزان ترشح هورمونها و فعالیت‌های بدن تاثیر می‌گذارد . بسیاری از داروهایی که در مدل‌های حیوانی جواب مثبت می‌دهند در انسان تاثیر مثبت ندارند . از صد ها درمان ژنی در مدل‌های حیوانی تنها یک مدل در انسان کارایی داشته است . درمان جایگزین هورمون در زنان با عوارضی مانند بیماری قلبی وسرطان سینه و سکته همراه بوده که در مدل‌های حیوانی این اثرات نشان داده نشد .

واکنش‌های نامطلوب داروها در آمریکا پنجمین علت مرگ ومیر معرفی شده اند ( سالیانه بیش از ۱۰۰۰۰۰ مرگ ) . طبق گزارش FDA، نود و دو درصد تمام داروهایی که در حیوانات نتایج مطلوب داشتند ، در آزماشات بالینی روی انسان بعلت سمیت یا ناکارایی ، رد شدند . نیمی از ۸ در صدی که مجوز تولید گرفتن ، بعدا بعلت اثرات جانبی نامطلوب یا پیش‌بینی نشده از رده خارج شدند .

حالت سوم ، نقض حق بر غذا از طریق اقدام مستقیم دولت‌ها یا دیگر نهادهای تحت کنترل دولت همچون تعلیق یا لغو رسمی قوانین لازم برای تحقق مستمر حق بر غذا، جلوگیری از دسترسی به کمکهای غذایی بشردوستانه در مخاصمات داخلی یا دیگر وضعیت‌های اضطراری ، تصویب قوانین یا اتخاذ سیاستهایی که آشکارا با تعهدات از پیش موجود قانونی یک دولت در ارتباط با حق بر غذا مغایر باشد، قصور در تنظیم فعالیت‌های اشخاص یا گروه هایی که مانع از نقض حق بر غذای دیگران می‌شوند و قصور یک دولت در عدم توجه به تعهدات بین‌المللی اش در ارتباط با حق بر غذا به هنگام انعقاد معاهدات با دیگر دولت‌ها یا سازمان‌های بین‌المللی^[۲۶] .

گفتار اول : گزارش کمیساریای عالی حقوق بشر

با توجه به نادیده گرفته شدن قواعد حقوق بشر توسط موادی از قواعد سازمان جهانی تجارت از جمله قواعد موافقتنامه کشاورزی ،کمیساریای عالی حقوق بشر اقدام به صدور گزارش در ۲۴ آوریل ۲۰۰۲ نموده که در قالب قطعنامه ۲۰۰۲/۲۸ کمیسیون مذکور به تصویب رسیده است. ^[۲۷]

در این گزارش به موارد آشکار عدم رعایت حقوق بشر هم در تدوین قواعد موافقتنامه کشاورزی و هم در اجرا اشاره می‌کند .

کمیسر عالی یاد آوری می‌کند که طبق” اعلامیه حق توسعه ” ، دولت‌ها موظف هستند که سیاست‌های توسعه ملی مناسبی را برای بهبود مداوم رفاه کل جامعه خود تدین کنند . بویژه ، کمیسر عالی روی این نکته مورد تأیید ” سازمان خوار و بار و کشاورزی” (فائو) تأکید می‌کند که در صورت وجود سیاست‌های داخلی برای توزیع منافع آزاد سازی تجاری و جبران خسارت‌ها و زیان‌های آن ، این آزاد سازی می‌تواند نقش مهمی در بهبود دسترسی به مواد غذایی ایفا کند . هر چند ارتقای حق برخورداری از غذا مستلزم انجام اقداماتی عمدتاً در سطوح محلی و خانوادگی است ، ‌ولی آزاد سازی سنجیده و متوازن تجارت محصولات کشاورزی هم حائز اهمیت است . یعنی آن نوع آزاد سازی که بر اساس اصول حقوق بشر متضمن نوعی رفتار ترجیهی ‌در مورد اقشار فقیر و آسیب پذیر بوده و آزادی عمل کافی را برای دولت‌ها در پیشبرد حقوق بشر در فرایند توسعه به رسمیت بشناسد . کمیسر عالی اقدامات و توصیه های زیر را برای پیشبرد حقوق بشر در فرایند آزاد سازی تجاری پیشنهاد می‌کند .

۱ – توجه کافی به حقوق بشر در مقررات تجاری . کمیسر عالی این نکته مورد نظر کمیته حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را یاد آوری می‌کند که دولت‌ها باید ” تضمین کنند که در موافقتنامه های بین‌المللی ، ‌حق برخورداری از غذا به اندازه کافی مورد توجه قرار گیرد ” . کمیسر عالی یاد آوری می‌کند که هنجارها و معیارهای حقوق بشر ، به عنوان مکمل مقررات تجاری ، چارچوبی حقوقی برای توجه به ابعاد اجتماعی آزاد سازی تجاری فراهم می‌سازد . بر اساس ماده ۲۰ موافقتنامه کشاورزی ‌در مورد امکان اصلاح مداوم این موافقتنامه ، کمیسر عالی توجه بیشتر به تهیه چارچوبی حقوقی برای ابعاد اجتماعی آزاد سازی تجاری محصولات کشاورزی با اشاره صریح به ارتقاء و حمایت از حقوق بشر در موافقتنامه کشاورزی را تشویق می‌کند .^[۲۸]

۲ – بررسی تاثیر آزادسازی تجاری بر حقوق بشر . به دولت‌ها توصیه می شود که در اجرا و اصلاح مقررات تجاری ، ساز و کارهایی را اتخاذ کنند که از یک طرف به ارتقای توسعه کشاورزی ، امنیت غذایی و تعدیل فقر کمک کنند و از طرف دیگر کمترین انحراف را در تجارت به وجود آورند . کمیسر عالی روی این نکته تأکید می‌کند که تاثیر موافقتنامه کشاورزی را فقط در سطح کشوری میتوان ارزیابی کرد . کمیسر عالی به دولت‌ها توصیه می‌کند که از یک طرف به بررسی دقیقتر آثار مثبت و منفی آزاد سازی تجارت کشاورزی بر حقوق بشر – بخصوص حق برخورداری از غذا و حق توسعه – پرداخته و از طرف دیگر به عنوان بخشی از فرایند اصلاح مداوم پیش‌بینی شده در ماده ۲۰ موافقتنامه کشاورزی ، (‌ضرورت انجام ) این گونه مطالعات را در ” کمیته کشاورزی ” مطرح سازند .

۳ – رفتار ویژه متفاوت در قبال کشورها و ‌گروه‌های آسیب پذیر . موافقتنامه کشاورزی سازمان جهانی تجارت در حال حاضر تفکیکی بین انواع مختلف کشاورزی( مثل کشاورزی تجاری یا کشاورزی معیشتی– و بازیگران مختلف – از کشاورزان کم درآمد و کم منابع تا مجتمع های کشت و صنعت ملی و بین‌المللی ) قائل نمیشود . کمیسر عالی روی این نکته تأکید می‌کند که حق توسعه ، انسان را در مرکز فرایند توسعه قرار می‌دهد . ‌بنابرین‏ ، توجه به حقوق بشر در فرایند آزاد سازی تجاری مستلزم حمایت از افراد و ‌گروه‌های آسیب پذیر ( بویژه کشاورزان کم درآمد و کم منابع و همچنین کارگران کشاورزی و جوامع روستایی ) است . با توجه به اینکه اکثر اقشار فقیردر کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند ،‌این امر می‌تواند اتخاذ رفتار ویژه ای را در قبال کشورهای در حال توسعه ضروری سازد . با این حال ، هر گونه اقدامی باید به نحوی انجام گیرد که اقشار فقیر (و نه کشاورزان ثروتمند یا مجتمع های کشت و صنعت در کشورهای فقیر ) از رفتار ویژه بهره مند شوند .پذیرش آزادی عمل بیشتر برای کشورهای در حال توسعه در افزایش تعرفه ها و ارائه حمایت‌های داخلی از یک طرف می‌تواند آثار مثبتی را برای بهره مندی کشاورزان محروم و جوامع روستایی از حقوق بشر در بر داشته باشد . و از طرف دیگر با توجه به نقش نسبتا اندک کم توسعه یافته ترین کشورها و کشورهای وارد کننده خالص مواد غذایی در تجارت بین الملل ، چندان باعث انحراف در تجارت نمیشود . کمیسر عالی همچنین تأکید می‌کند که انعطاف بیشتر در تعهدات مربوط به آزاد سازی در سطح ملی باید با تاکیدی محکم بر اجرای استراتژیهای تعدیل فقر با هدف بهبود دسترسی اقشار فقیر به وسایل تولید ، زمین ، تکنولوژی و اشتغال همراه باشد .

۴ – رفتار ویژه و متفاوت برای امنیت غذایی . شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد اقدامات مربوط به محصولات اساسی برای تضمین امنیت غذایی ( در مقابل سایر محصولات غذایی ) اهمیت زیادی برای ارتقای حق برخورداری از غذا دارد . “فائو” اشاره ‌کرده‌است که تجربه توسعه در پنجاه سال اخیر به خوبی نشان داده است که گستردگی فقر روستایی و عدم امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه تا حد زیادی معلول استراتژیهای توسعه ای بوده است که اهمیت توسعه بخش کشاورزی و بخصوص تولید محصولات غذایی اصلی را نادیده گرفته اند . و این امر دلیل خوبی برای توجه ‌به این محصولات در قواعد بین‌المللی مؤثر بر حمایت داخلی است . محصولات مهم برای امنیت غذایی ، بیشتر برای مصرف محلی ( نه صادرات ) تولید می‌شوند . و این بدین معنا است که اقدامات مربوط ‌به این محصولات در حالی که امنیت غذایی را در سطح ملی بهبود میب خشند ، کمترین انحراف را در تجارت جهانی به وجود ‌می‌آورند . یکی از اقداماتی که در این رابطه میتوان انجام داد ، قائل شدن یک ” حد اقل مجاز ” بالاتر برای کشورهای فاقد امنیت غذایی جهت حمایت داخلی از مواد غذایی اساسی (در مقابل محصولات غیر غذایی یا محصولات غیر مرتبط با امنیت غذایی ) است .

نتایج تحقیق خمسه(۱۳۸۷) با عنوان بررسی تفاوت‌های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمت نشان داد که تفاوت‌های جنسیتی نقش مهمی بر میزان صمیمیت زوج‌ها خواهدداشت.نتایج تحقیق موحدی(۱۳۸۷) با عنوان تاثیر آموزش ابعاد صمیمیت بر افزایش صمیمیت نشان داد که آموزش نقش بسیار مهمی بر افزایش میزان رضایتمندی زناشویی به خصوص در بعد ازدواج و فرزندان در زوج‌ها خواهد داشت. نتایج تحقیق اثباتی(۱۳۸۸) با عنوان اثربخشی رویکرد زوج‌درمانی شناختی- رفتاری بر افزایش و صمیمیت و کاهش تفکر قطعی‌نگر زوج‌ها نشان داد که این رویکرد نقش مهمی در ایجاد صمیمیت و بهبود روابط زناشویی دارد.

نتایج تحقیق پورسردار(۱۳۸۹) تاثیر آموزش صمیمیت بر افزایش رضایت زناشویی را بررسی نمود و نشان داد این برنامه آموزشی نتایج ثمربخشی در رضایت زناشویی و پربارسازی این روابط دارد.

به طور کلی نتایج تحقیقات در ایران و کشورهای دیگر رابطه بین فرآیندهای شناختی و روابط زناشویی را مشخص کرده‌اند. باورها، انتظارات، برداشت‌ها و اسنادهای مخرب و غیر منطقی، روابط زناشویی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. روش‌های شناختی از جمله زوج‌درمانی شناختی- رفتاری، به بررسی و اصلاح این باورها می‌پردازند، اصلاح برداشت‌ها و باورهای غلط باعث رفع سوء تفاهم، کاهش رنجش و خشم و توجه به جنبه‌های مثبت رفتار یکدیگر و در نهایت افزایش صمیمت و رضایتمندی زناشویی را به دنبال دارد. همچنین تحقیقات متعددی نیز نقش رویکرد شناختی- رفتاری در درمان زناشویی را بررسی کرده‌اند. در یک بررسی با عنوان اثربخشی آموزش گروهی بانوان و آموزش مکاتبه‌ای همسران آن ها به شیوه شناختی- رفتاری بر رضایت زناشویی، نتایج افزایش رضایت زناشویی در گروه آزمایشی را نشان داد(طغیانی،۱۳۸۴).

در تحقیق مستقل دیگری قربانی(۱۳۸۴)، تاثیر زوج‌درمانی عقلانی- هیجانی که روش شناختی است را بر تعارض‌ها و افکار غیر منطقی همسران را سنجیده و نتیجه گرفته‌است که این روش در کاهش تعارضات و افکار غیر منطقی زوج‌‌ها و در نتیجه بر رضایتمندی زناشویی آنان مؤثر است.

در پژوهشی دیگر شاه مرادی( ۱۳۸۴)، نیز نشان داد که درمان شناختی- رفتاری با شیوه گروهی نقش مؤثری بر سطح ناسازگاری، ابراز محبت، توافق و رضایت زناشویی زنان متاهل داشته‌است. در پژوهشی دیگر یونسی و رضاخو(۱۳۸۳)، ‌در مورد نقش بازآموزی اسنادی بر سبک اسناد و افزایش رضامندی زناشویی نشان داد که میزان رضایتمندی از روابط زناشویی پس از مداخله آموزشی افزایش یافته‌است. علاوه بر پژوهش‌‌های یاد شده، تحقیقات نشان داده‌اند که عواملی بر حفظ سطح پایداری سازگاری و رضایت در زناشویی موثرند مانند: سبک دلبستگی اجتنابی که به طور مستقیم و معنادار بر رضایت زناشویی اثر منفی دارد. همچنین فرآیندهایی مانند: صمیمیت جنسی، مدیریت تعارض و ارتباط به عنوان میانجیگری رابطه سبک‌های دلبستگی در رضایت زناشویی عمل می‌کنند. این نوع مداخلات می‌توانند آماج درمانی مشاوران خانواده قرارگیرند( دکتر مختار عارفی و همکاران، ۱۳۹۱).

در تبیین و تفسیر نتایج تحقیق حاضر می توان اذعان نمود رویکرد زوج درمانی شناختی-رفتاری، تلفیقی از رویکرد شناختی و رویکرد درمانی رفتاری و دربردارنده تمامی مبانی نظری این دو رویکرد است. این رویکرد مشکلات زناشویی از جمله صمیمیت را نتیجه مهارت های ناکارامد همسران در برقرای ارتباط و ناتوانی در حل مؤثر مشکلات و نعارضات، انتظارات و باورهای غیرمنطقی و تبادلات منفی رفتاری می‌داند(اعتمادی۱۳۸۴) در این رویکرد درمانگر هدف ویژه ای راتعیین کرده و الکوهای زمان حال زا ارزیابی می‌کند و الگوهای تازه را مانند مهارت های ارتباطی، حل مسئله، تبادل افکار، تعیین قواعد و نقش ها و نحوه برخورد با تعارض را آموزش می‌دهد. در ای راستا تحقق این اهداف در نهایت منجر به افزایش صمیمیت بین زوج ها می‌شود.

۵-۲- محدودیت پژوهش

1. 1. 1. این پژوهش بر روی والدین کودکان یک مهدکودک در تهران در سال ۱۳۹۳ محدود است و از این جهت در تعمیم یافته ها برای سایر گروه ها در این زمینه باید احتیاط کرد.

   

1. 1. استفاده از یک ابزار اندازه گیری و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ به صورت خوداظهاری ممکن است بر نتایج پژوهش تاثیرگذاشته باشد.

1. 1. در این پژوهش عدم امکان پیگیری به منظور اطمینان از پاپداری آثار برنامه آموزشی نیز باید در نظر گرفته شود.

1. در پژوهش حاضر عدم کنترل متغیرهای مداخله کننده از جمله (سن، تحصیلات، تعداد فرزندان و ..) می‌تواند در روند پژوهش مؤثر باشد.

۵-۳-پیشنهادهای پژوهشی

1. 1. انجام پژوهش جهت بررسی عوامل مؤثری که مانع کاهش سطح رضامندی زناشویی می‌شوند مانند (آموزش مهارت های ارتباطی و …).

1. 1. پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش زوج درمانی جهت همسران در مشاوره قبل از ازدواج و همچنین بررسی مشابه موارد طلاق بین زوج ها انجام گیرد.

1. 1. مقایسه تطبیقی تاثیر همزمان مداخلات شناختی و دارو درمانی بر افزایش سطح رضایت زناشویی زوج ها اجرا شود.

1. تحقیق مستقلی به صورت مقایسه ای پیرامون رابطه تعداد اعضای خانوار با رضایت زناشویی در بین زوج های دارای فرزند و زوج های بدون فرزند انجام گیرد.

۵-۴-پیشنهادهای کاربردی

در راستای نتایج و یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می‌شود:

1. 1. تدارک برنامه های آموزشی با رویکرد زوج درمانی شناختی ـ رفتاری گروهی و انجام مشاوره‌های مستمر بعد از ازدواج و اقدامات مداخله‌ای مؤثر از سوی نهادهای مسئول برای افرادی که به عللی از زندگی مشترک خود رضایت ندارند، می‌تواند آن ها را در حل مشکلاتشان یاری دهد.

1. 1. با توجه به اثربخشی مثبت زوج درمانی، شایسته است مراکز و سازمان‌های مسئول در زمینه مشاوره خانواده و بویژه زوج‌های جوان، تمهیداتی انجام دهند تا اینگونه افراد را برای شرکت در جلسات مشاوره تشویق نموده و با بهره‌گیری از افراد آموزش دیده و ماهر در اینگونه مراکز باآموزش‌های تاثیرگذار روانشناسی در جهت کاهش مشکلات بین ‌آن‌ها و افزایش رضامندی زناشویی اقدام نمایند.

“معلم بیش از دیگران در معرض پرسش­های آموزشی است؛ بهتر است برای پاسخ به پرسش­ها و مسائل، خود درگیر پژوهش و حل مسئله گردد. یافته ­های پژوهش توسط خود معلمان به کار می رود. پس بهتر است که خود معلم نیز دست به پژوهش بزند. مشارکت معلم در پژوهش باعث ایجاد اعتماد به نفس می­ شود و در او انگیزه به پژوهش رشد می­ نماید. با درگیر شدن معلم در پژوهش مسئله جدایی میان نظریه و عمل از میان می­رود. نتایج حاصل از پژوهش معلمان در کلاس درس کاملاً کاربردی است. در فرایند پژوهش، معلم هر جا لازم دانست تغییرهای لازم را اعمال می­ کند. معلم ضمن پژوهش رشد می­ کند، بالفعل می­ شود و چاره­یابی، نوآوری و نوجویی اشاعه می­یابد “

هر چقدر معلمان در پژوهش درگیر شوند به همان میزان فهم خود را از فرایند تعلیم و تربیت افزایش می­ دهند و آموخته­های آنان تأثیر زیادی بر آنچه در مدرسه و کلاس درس اتفاق می ­افتد می­ گذارد. از این رو مسائلی که معلمان از طریق پژوهش­های انتقادی و بررسی دقیق فعالیت­های خودشان و برنامه ­های مدرسه مطرح ‌می‌کنند بر جهت­یابی آینده­ی برنامه ­های آموزشی کارکنان، همچنین طرح­های توسعه و بهبود مدارس تأثیر می­ گذارد (یون و همکاران ۱۹۹۹). پژوهشی که توسط معلم انجام ‌می‌گیرد طیفی از تغییرات را در فعالیت­های آموزشی وی به وجود ‌می‌آورد، از این طریق معلمان راهکارهای جدید در زمینه­ تدریس را توسعه می­ دهند (سیرجلا^[۸] ، ۱۹۹۶). به اعتقاد مورای، کمپل^[۹]، هکستال^[۱۰]، هولم^[۱۱]، جونز^[۱۲]، ماهونی^[۱۳]، منتر^[۱۴]، پروکتر^[۱۵]، وال^[۱۶]، (۲۰۰۹)، سه نکته­ی مهم درباره جایگاه پژوهش در حرفه­ی معلمی و تدریس وجود دارد، اول اینکه حمایت از گسترش طرز تفکر «­معلم به عنوان پژوهشگر» برای اطمینان از پیشرفت معلمان و کسب اطلاعات پژوهشی در زمینه­ آموزش می‌باشد؛ دوم اینکه پژوهشگر فعال بودن بخش اساسی از کار تدریس همه معلمان است و سوم اینکه افزایش ظرفیت­های پژوهشی معلمان حق مهم آن­هاست و یکی از مؤلفه­ های اساسی آن، ایجاد زمینه­ ها و فرصت­های پژوهش در آموزش است. معلم با بهره­ گیری از پژوهش قادر خواهد بود تا درباره رویکردهای آموزشی که برای دانش ­آموزان مناسب است تصمیم ­گیری درستی نماید در نتیجه بیشترین تأثیرگذاری را بر عملکرد دانش ­آموزان خواهد داشت (آکرسون^[۱۷]، مک دوفی^[۱۸] ، ۲۰۰۲). ورود معلمان در عرصه­ پژوهش و در نتیجه تحقق یک معلم فکور و پژوهنده تأثیرات زیادی بر نحوه­ آموزش آن­ها بر جای خواهد گذاشت از جمله اینکه:

“معلمان مفروضات مربوط به استانداردهای فنی تدریس را بیش از پیش درک خواهند کرد. مزایای پژوهش – به ویژه رابطه­ آن با فهم هر چه بیشتر عواملی که بر آموزش و تدریس اثر دارند – را بیشتر خواهند شناخت و از تجربه بیش از پیش می­آموزند. توان آن­ها برای حضور در عرصه­ تحقیقات آموزشی درک می­ شود، موقعیت معلم به عنوان یک یادگیرنده­ی فکور، به جای کارگزاری که از بالا به پایین و بدون هیچ سؤالی صرفاً مصرف کننده­ نظرات دیگران است درک می­ شود. به عنوان کارکنانی دانش محور در نظر گرفته می­شوند که بر عمل حرفه­ای خود ژرف­اندیشی می‌کنند و دانش حرفه­ای خود را متناسب با نیازمندی­های کلاس درس به­روز می­سازند. پیچیدگی­های فرایند مدرسه بیشتر درک می­ شود و فهم اینکه این پیچیدگی­ها جدا از زمینه ­های اجتماعی، تاریخی، فرهنگی، فلسفی، اقتصادی، سیاسی و روانی که آن را در­برگرفته اند، قابل درک نخواهد بود. پژوهش در عمل حرفه­ای جایگاه خود را می­یابد. فرصتی برای تحلیل پدیده ­های کلاس درس و کوشش در جهت تفسیر آن­ها فراهم می­ شود. فرصت تحلیل و ژرف­اندیشی درباره دیدگاه ­ها و عقاید دیگران فراهم می­ شود. معلمان با حضور فعال و از نزدیک، تجربیات و دانش خود و دیگران را برای حل موانع و مشکلات تدریس به کار می­ گیرند وبه این ترتیب دانش بومی ناظر بر توسعه عمل تدریس گسترش می­یابد (ساکی، ۱۳۸۹).

افراد در مواجهه با یک عامل استرس زای یکسان واکنش های متفاوتی از خود نشان می‌دهند (کوپر و همکاران، ۲۰۰۱). برای مثال، در حالی که مواجهه با یک موقعیت یکسان برای عده ای ممکن است با تجربه استرس همراه شود، برای عده ای دیگر، مواجهه با همان موقعیت در یک شرایط زمانی همسان ممکن است به تجربه افسردگی و تحریک منجر شود. با وجود آن که الگوی مبتنی بر محرک، در تعیین عوامل استرس زا برای افراد نقش مهمی ایفا ‌کرده‌است، اکا به دلیل عدم توجه به تفاوت های فردی در مواجهه با عوامل استرس زا با مجدودیت هایی روبرو شده است (ساتون^[۱۶۸] و همکاران، ۲۰۰۴). به بیان دیگر، در قلمرو مطالعاتی استرس، از آنجا که الگوی مبتنی بر محرک، فاقد توانایی لازم برای تبیین و تفسیر پیچیدگی های فرایند استرس می‌باشد، از طرف برخی از محققان با انتقاد مواجه شده است (بارتلت، ۱۹۹۸). برای مثال، دیو^[۱۶۹](۱۹۸۹) تأکید کرد که با تمرکز بر یک مؤلفه در فرایند مطالعه استرس، دیگر فرایندهای تشکیل دهنده این فرایند به طور تصنعی از یکدیگر تفکیک می‌شوند. یکی از پیامدهای این تمایز مصنوعی آن است که موقعیت های مختلف با صرف نظر از این که استرس زا می‌باشند یا خیر، استرس زا تلقی می‌شوند. به بیان دیگر، در پیش‌بینی پاسخ فردی، تأکید بر ویژگی های موقعیتی به تنهایی ناکافی می‌باشند. ‌بنابرین‏، برای تبیین روابط شناختی و روان شناختی بین فرد و محیط در قلمرو مطالعاتی استرس، نیاز به یک الگوی کامل تر احساس می شود.

الگوی تبادلی استرس

بر خلاف نظریه های دیگر استرس، الگوی تبادلی استرس، الگوی رابطه بین فرد و محیط را ـ که به مثابه یک رابطه متقابل تلقی می شود ـ، بررسی می‌کند (لازاروس،۲۰۰۶). در یک رویکرد مرجح تر درباره تعریف استرس، بر تعامل بین فرد و محیط تأکید شده است. در الگوی تبادلی لازاروس و فولکمن (۱۹۸۴)، فرایند استرس به مثابه رابطه ویژه بین فرد و محیط تلقی می شود که در طی آن فرد مطالبات محیطی اثرگذار بر بهزیستی خود را از از منابع فردی خویش، فراتر ارزیابی می‌کند. دیو (۱۹۸۹) پیشنهاد کرد که تعریف تبادلی استرس به سه دلیل از تعاریف مبتنی بر پاسخ و محرک متفاوت می‌باشد: ۱) استرس فقط نتیجه یک موقعیت یا یک پاسخ نیست، ۲) فرایند استرس مستلزم تبادل بین فرد و محیط است و ۳) مقابله و انطباق، قسمت های آشکار تبادل بین فرد و محیط می‌باشند که در شکل گیری تجارب استرس زا اثرگذارند.

پاین^[۱۷۰] (۲۰۰۱) بیان می‌کند که در رویکرد تبادلی بر ادراک فرد از مطالبات محیط (یا عوامل استرس زا) و منابع فردی برای مقابله (برای مثال حمایت اجتماعی) ـ که به مثابه مهمترین عوامل تعیین کننده بهزیستی قلمداد می‌شوند، تأکید می شود. در این رویکرد فرض می شود که افراد به طور مستمر محیط اطراف خود را ارزیابی می‌کنند و استرس، نتیجه ادراک فرد از عدم انطباق بین مطالبات ادراک شده و منابع در دسترس برای مقابله با آن مطالبات می‌باشد. در این نظریه، فرایند تبادلی دوسویه پاسخ به یک رخداد استرس زا توصیف می شود. با وجود آنکه، در الگوهای قبلی، الگوی پاسخ به استرس به صورت یک سویه و خطی توصیف شده بود، در این الگو، اصطلاح تبادلی به تعامل بین فرد و محیط که در ایجاد یک معنای جدید و منحصر به فرد مؤثر است، اشاره می‌کند. ‌بنابرین‏، در مقایسه با یک رخداد، ارزیابی از آن رخداد مورد توجه می‌باشد. به بیان دیگر، در این الگو، آنچه برای فرد حائز اهمیت می‌باشد، تفسیر معنای رخداد برای وی در محدوده یک محیط می‌باشد. علاوه بر این، طبق دیدگاه لازاروس و فولکمن (۱۹۸۴)، رابطه فرایند محور به دو معنای متمایز اشاره می‌کند. اول اینکه فرد و محیط در یک رابطه پویا به سر می‌برند که دائم در حال تعییر است و دوم اینکه رابطه فرد و محیط، یک رابطه دوسویه است که در خلال آن فرد و محیط بر یکدیگر اثر می‌گذارند.

الگوی تبادلی، گاهی به صورت الگوی شناختی/تبادلی/پدیدارشناختی استرس نام گذاری می شود. در الگوی مذبور، تأکید بر عنصر شناختی، بیانگر آن است که تفکر، حافظه، معنا و اهمیت رخدادها در تعیین ادراک فرد از استرس و مقابله، به مثابه عوامل میانجیگر اصلی و عوامل علّی بیواسطه قلمداد می‌شوند (بایلی^[۱۷۱] و کلارک، ۱۹۸۹). مؤلفه‌ تبادلی بر تعامل مستمر درک شناختی فرد یا ارزیابی مستمر محیط متغیر، اشاره می‌کند. عنصر پدیدارشناختی، بر نقش ابعاد فردی و وابسته به خصایص فردی اشاره می‌کند که در تعیین ادراک فرد از یک موقعیت مؤثر واقع می‌شوند. واکنش فرد به عوامل استرس زا، به مقدار قابل قبولی فردی است؛ به بیان دیگر، افراد به شیوه کاملاً متفاوتی به یک عامل استرس زای مشابه واکنش نشان می‌دهند (هیلر^[۱۷۲]، ۱۹۹۷).

به طور کلی، استرس به مثابه یک سازه چندوجهی است که بر کارکردهای جسمانی و روان شناختی فرد اثرگذارند. استرس به هر مطالبه محیطی، اجتماعی یا درونی اطلاق می شود که مستلزم سازگاری مجدد الگوهای رفتاری فردی می‌باشد (تویتس، ۱۹۹۵). واکنش به استرس به یک حالت برانگیختگی فیزیولوژیک یا هیجانی اشاره می‌کند که در نتیجه ادراک از استرس یا مطالبه به وجود می‌آید (تویتس، ۱۹۹۵). عوامل استرس نیز به منابع متفاوت استرس اشاره می‌کنند.

منابع استرس

در ادبیات پژوهش، سه نوع از عوامل استرس مانند رخدادهای زندگی^[۱۷۳]، دشواری های مزمن^[۱۷۴] و گرفتاری های روزانه^[۱۷۵] بررسی شده اند. در بین این عوامل، رخدادهای زندگی و دشواری های مزمن در مطالعات بیشتری مورد بررسی قرار گرفته اند. ‌بنابرین‏ در مطالعات استرس، عوامل استرس زا به شرایط ناخوشایند رخدادهای منفی زندگی و دشواری های مزمن زندگی اشاره می‌کنند که فعالیت های عادی فرد را مختل می‌کنند. منابعی که افراد در طول زندگی خود برای مواجهه با عوامل استرس زا و دشواری ها مورد استفاده قرار می‌دهند، برای بهزیستی هیجانی و زیستی آن ها پیامدهای مهمی به همراه دارد. پارادایم استرس زنگی فرض می‌کند که اگر عوامل استرس زای بیرونی مانند تغییرات منفی زندگی، دشواری های نقش و گرفتاری های روزانه کنترل نشوند، تعادل روان شناختی فرد را مختل می‌کنند و برخی پاسخ های فیزیولوژیک یا روان شناختی مانند آشفتگی هیجانی یا بیماری جسمانی در پی دارند (تویتس، ۱۹۹۵).