تحقیق – بینامتنی قرآنی و روایی در اشعار سه تن از شاعران شیعی (کمیت بن … |
ترجمه: آیا ما اهل کتاب هستیم و شما بر حق میباشید!؟ و با قرآن داوری میکنیم و عدالت را روا میداریم.
متن غایب:
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِّمَّا کُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَن کَثِیرٍ قَدْ جَاءکُم مِّنَ اللّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُّبِینٌ ﴿ مائده/ ۱۵﴾.
ترجمه: اى اهل کتاب پیامبر ما به سوى شما آمده است که بسیارى از چیزهایى از کتاب آسمانى خود را که پوشیده مىداشتید براى شما بیان مىکند و از بسیارى خطاهاى شما درمىگذرد قطعا براى شما از جانب خدا روشنایى و کتابى روشنگر آمده است.
عملیات بینامتنی: این آیه و آیات پیش از آن دربارهی یهود و نصاری و پیمانشکنیهای آنها بحث میکند، این آیه اهل کتاب را بطور کلّی مخاطب قرار داده و آنها را به سوی اسلام دعوت میکند، اسلامی که آئین آسمانی آنها را از خرافات پاک کرده و آنها را براه راست، راهی که از هر گونه انحراف و کجی دور است، هدایت مینماید(ر.ک: مکارم شیرازی،۱۳۶۱ش، ج۴: ۳۲۲-۳۲۱). در این فراز از شعر کمیت بهرهگیری از آیات قرانی در بکارگیری اصطلاح «اهل کتاب» است که کمیت از آن برای اهل بیت(ع) بهره برده است. رابطهی بینامتنی این بیت از شعر کمیت با آیات قرآنی لفظی و از نوع نفی جزیی میباشد، مبنی بر این که کلمهی کلیدی موجود در متن حاضر «أَهلُ کِتَابٍ » ذهن مخاطب را به متن غایب رهنمون میسازد.
متن حاضر:
دانلود متن کامل این پایان نامه در سایت abisho.ir |
وَأَنتَ أَمِینُ اللهِ فِی النَّاسِ کُلِّهِم | عَلَینَا وَفِیمَا إحتَازَ شَرقٌ وَمَغرِبُ (کمیت،۱۴۰۶هـ : ۶۱) |
ترجمه: و شما امین خداوند در بین همهی مردم هستی و بر ما و در آنچه از شرق و غرب به دست آورد.
متن غایب:
أَنْ أَدُّوا إِلَیَّ عِبَادَ اللَّهِ إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ ﴿دخان/ ۱۸﴾
ترجمه: که به آنان گفت بندگان خدا را به من بسپارید؛ زیرا که من شما را فرستادهای امینم.
عملیات بینامتنی: این آیه اشاره دارد به دعوت فرعونیان به دین حق توسط حضرت موسی(ع) آن هنگام که با لحنی بسیار مؤدبانه و دلپذیر و آکنده از محبت آنها را مخاطب قرار داد و گفت: «هدف از آمدن من این است که شما ای بندگان خدا در برابر من که فرستادهی او هستم تسلیم شوید و آنچه را به شما دستور داده است ادا کنید». در این آیه «عباداللَّه» مخاطب است، و منظور از آن فرعونیان میباشند، گرچه این تعبیر در آیات قرآن در مورد بندگان خوب به کار میرود، ولی در موارد متعددی نیز بر کفّار و گنهکاران برای دلجوئی و جذب قلوب آنها به سوی حق اطلاق شده است. به هر حال در دنبالهی آیه برای نفی هرگونه اتهام از خود میافزاید: «من برای شما رسول امینی هستم»، این تعبیر در حقیقت به عنوان پیشگیری از نسبتهای ناروائی است که فرعونیان به او دادند. مانند نسبت سحر، قصد برتریجوئی و حکومت بر سرزمین مصر، و بیرون راندن صاحبان اصلی آن سرزمین که در آیات مختلف به آن اشاره شده است (ر.ک: الطباطبایی، ۱۳۷۲ش، ج۱۸: ۱۴۷؛ مکارم شیرازی،۱۳۶۱ش، ج۲۱: ۱۷۰-۱۶۹؛ زمخشری، ۱۴۰۷هـ، ج۴: ۲۷۵). با توجّه به این که حضرت موسی(ع) خود را رسول امین معرفی میکند، چنین برمیآید که همهی پیامبران، امین خداوند بر روی این کرهی خاکیاند. بنابراین رابطهی بینامتنی این فراز شعر کمیت با آیات قرآنی لفظی و از نوع نفی جزیی میباشد؛ چرا که کلمهی کلیدی موجود در متن حاضر «أَمِینُ» اشاره به متن غایب را در ذهن مخاطب آسان کرده است.
متن حاضر:
وَهُمُ الآخِذُونَ من ثِقَهِ الأَمـ | رِ بِتَقوَاهُمُ عُرَىً لا انفِصَامِ (کمیت،۱۴۰۶هـ : ۱۴۸) |
ترجمه: بنیهاشم(ع) همانهایی هستند که با تقوای خویش، به ریسمانی که هرگز گسسته نخواهد شد دست یافتهاند.
متن غایب:
لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ (بقره/۲۵۶).
[جمعه 1399-09-21] [ 02:34:00 ب.ظ ]
|