ثِقـــلُُ الهُـــدَی وَ کِتــَـابُهُ   بَعـــدَ النَّبـِــیِّ تَشَتَّـــتـَـا
(دیکالجن،۱۴۱۲هـ :۴۸)

 

ترجمه: بعد از وفات پیامبر اکرم(ص)، رسالت اسلام و انتشار قرآن کریم به حالتی از آشفتگی و پراکندگی دچار گشت.
متن غایب:
إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً (النیشابوری، ۱۴۱۱هـ ، ج۳: ۱۰۹).
ترجمه: من در میان شما دو امانت نفیس و گرانبها می‌گذارم یکی کتاب خدا قرآن و دیگری عترت و اهل بیت خودم. مادام که شما به این دو دست بیازید هرگز گمراه نخواهید شد.
عملیات بینامتنی: حدیث ثقلین، از جمله احادیث معروف و متواتری است که در کتب شیعه و سنی، تقریباً با مضامین شبیه به هم، وارد شده و سند بسیار محکمی بر شخصیت و مقام اهل بیت(ع) و عظمت آنهاست. همچنین دلیل محکمی بر شایستگی و نبوغ آسمانی ایشان و مرجعیتشان در جمیع احکام و نمونهی بارز دیگری بر خلافت بلا فصل امیرمؤمنان علی(ع) است(ر.ک: جهانی پور، ۱۳۹۰ش، شماره۸۶: ۴۵-۴۰). این کلام را پیامبر(ص) زمانی فرمود که از عمر مبارکش جز اندکی باقی نمانده بود. بنابراین، یکی از مقاصد مهم حضرتش برای ذکر این عبارت، تعیین خلیفه و جانشین برای خود از میان اهل بیتش بوده است. به همین منظور، آنچه را که موجب دوام و بقای دین اسلام باشد، با عنوان «ثقلین» ذکر فرمود، تا این نکته را به مردم گوشزد کند: همانطور که برای رفع مشکلات و معضلات دینی و غیر دینی باید به قرآن رجوع کرد، برای رفع همین مشکلات باید به اهل بیت(ع) مراجعه نمود. همچنین خواست تا روشن کند: اطاعت از اهل بیت(ع)، مانند اطاعت از قرآن کریم است و تمسّک به آنها، مانند تمسّک به قرآن میباشد. با دقّت در این فراز از شعر دیکالجن به نظر میرسد شاعر به جریان جدایی آن دو امانت گرانبهایی را که پیامبر اکرم(ص) در میان امّت خویش به یادگار گذاشته بود، اشاره دارد. دیک الجن در این فراز از شعر خویش اشاره به این نکته دارد که آن دو امانت گرانبهایی که پیامبر(ص) در بین امت خویش به یادگار گذاشته بود برخلاف فرمایش ایشان، بعد از وفاتش، در بینشان جدایی بوجود آمد. رابطه بینامتنی این بیت از شعر شاعر که در مدح اهل بیت(ع) سروده شده، با کلام پیامبر اکرم(ص)، هم از نوع نفی جزئی است، مبنی بر این که واژگان کلیدی موجود «ثقلُُ و کِتَابُه»، در متن حاضر سوق دهندهی ذهن به سوی متن غایب است، و هم از نوع نفی متوازی است، مبنی بر این که شاعر از مضمون کلام غایب برای بیان مقصود خویش سود برده است.
متن حاضر:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

وَ الخَمسَهِ الغرِّ أَصحَابُ الکَسَاءِ مَعاً   خَیرُ البَرِیَّهِ مِن عُجمٍ وَ مِن عَرَبِ
(دیکالجن،۱۴۱۲هـ :۴۱)

 

ترجمه: و قسم به پنج تن شریف آل عبا، بهترین مخلوقات به روی زمین از عرب و غیر عرب.
عملیات بینامتنی: با دقّت در این فراز از شعر دیکالجن که در مدح اهل بیت(ع)، سروده است میتوان چنین بیان کرد که وی به حدیث شریف کسا اشاره دارد. حدیثی که به بزرگداشت اهل بیت(ع) میپردازد، مخصوصاً این که یکى از رمزهاى بزرگ حدیث کساء، معرّفى جایگاه والاى حضرت فاطمه زهرا(س) است. در بخشى از حدیث، زمانی که جبرئیل امین از خداوند متعال مى‌پرسد این پنج نفرى که این همه فضائل دارند و آسمان‌ها و زمین و همه‌ى موجودات به برکت وجود آن بزرگواران خلق شده، چه کسانى هستند؟ خداوند پاسخ مى‌دهد«هُمْ فاطِمَهُ وَاَبُوها وَبَعلُها وَبَنُوها»: «آنان: فاطمه، پدر، شوهر و فرزندانش هستند». این عبارت نشان دهنده‌ى جایگاه والا و شناخته شده‌ى حضرت زهرا(س) در آسمان‌ها و در میان فرشتگان الهى است. رابطهی بینامتنی این بیت از شعر دیکالجن با حدیث قدسی کساء، هم از نوع نفی جزئی و هم از نوع نفی متوازی است؛ مبنی بر این که واژگان کلیدی «الخَمسَه، أَصحَاب و الکَسَاء»، موجود در متن حاضر ذهن را به سوی متن غایب سوق میدهد، همچنین شاعر برای بیان مقصود خویش از مضمون کلام سود برده است.
متن حاضر:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت