c19/6

۱۴۴/۰

۶

a63/6

b44/6

c25/6

b37/6

c28/6

۱۵۷/۰

تیمار یک (شاهد)، تیمار ۲ ( جیره حاوی ۲/۴ درصد تانن)، تیمار ۳ (جیره حاوی ۲/۴ درصد تانن و ۳۰ میلی گرم PEG)، تیمار ۴ (جیره حاوی ۲/۴ درصد تانن و ۲/۰ درصد متیونین) و تیمار ۵ (جیره حاوی ۲/۴ درصد تانن و ۴/۰ درصد متیونین); SEMخطای استاندارد میانگین‏ها; در هرردیف اعداد دارای حروف غیر مشابه از نظر آماری اختلاف معنی‏داری دارند (۰۵/۰>p).
۳-۵-۴ تاثیر جیرههای آزمایشی بر غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه
غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه در جدول ۱۷-۴ آورده شده است. اندازهگیری نیتروژن آمونیاکی شکمبه در ۴ زمان پیش از خوراکدهی، ۲، ۴ و۶ ساعت بعد از وعده غذای صبح انجام گرفت. مقدار آمونیاک قبل غذادهی بالا و بعد از تغذیه کاهش یافت. مقدار آمونیاک در تمام زمانهای اندازهگیری شده بین تیمارها تفاوت معنیداری از خود نشان داد (۰۵/۰>P). تانن موجود در پوسته انار در تیمار ۲(بدونه افزودنی) باعث کاهش آمونیاک شکمبه شد که با نتایج بسیاری از محققین (ابرقوی و همکاران، ۱۳۸۵; بهاتا وهمکاران، a2005 ; مک سوینی و همکاران، a 2001; مین و همکاران، ۲۰۰۲; یانز رویز و همکاران، a,b 2004; اسلیونسکی[۱۵۵] و همکاران، ۲۰۰۲; بهاتا و همکاران، ۲۰۰۶; جیوماریس و همکاران، ۲۰۰۶) مطابقت دارد.
با این حال (بهاتا و همکاران، a2005) نشان دادند استفاده از تانن قابل هیدرولیز (۸۹/۱ درصد ماده خشک) باعث افزایش غلظت نیتروژن آمونیاکی در شکمبه شد این افزایش به دلیل تخمیر سریع پروتئین در شکمبه در نتیجه دسترسی پروتئین آزاد برای دامیناسیون و همچنین تاثیر کمتر این تاننها بر تخمیر شکمبه بود. دامنه غلظت مطلوب نیتروژن آمونیاکی شکمبه به طور معمول ۵/۸-۳۰ میلیگرم در دسیلیتر مایع شکمبه میباشد (مک دونالد، ۱۹۹۵). حداقل غلظت برای رشد میکربی شکمبه ۵ میلیگرم به ازای دسیلیتر مایع شکمبه میباشد (بهاتا و همکاران، a 2005). باکتریهای شکمبه از آمونیاک به عنوان منابع نیتروژن برای ساخت پروتئین میکربی استفاده میکنند (مک کار، ۲۰۰۳). هضم پروتئین خوراک در نشخوارکنندگان شامل فرآیند پیچیده تجزیه آن در شکمبه و هضم آنزیمی است که از شیردان شروع می‌شود (هروی‌موسوی و همکاران ، ۲۰۰۴). در این خصوص تنوع میکروبی اکوسیستم شکمبه و حضور انواع گوناگونی از میکروارگانیسم‌ها نظیر باکتری‌ها، پروتوزوآها، قارچ‌ها و باکتریوفاژها امکان تجزیه ترکیبات نیتروژن‌دار خوراکی که آنزیم‌های لوله گوارشی حیوان قادر به شکستن آن‌ها نمی‌باشد را فراهم می‌سازد ( دانش‌مسگران ، ۲۰۰۲). آمونیاک در شکمبه از تجزیه پروتئین میکروبی و جیره غذایی تولید می‌شود، اثر تانن متراکم بر متابولیسم پروتئین شکمبهای به خاطر توانایی آن برای باند شدن با پروتئینهای گیاهی و کاهش فعالیت آنزیمهای میکربی و کاهش میزان رشد باکتریهای پروتئولیتیک و در نهایت کاهش آمونیاک شکمبهای میباشد (مین و همکاران، ۲۰۰۵). افزودن پلیاتیلنگلیکول به جیره حاوی تانن در ۲ و ۶ ساعت پس از مصرف خوراک کاهش معنیداری نسبت به تیمار شاهد نشان داد (۰۵/۰>P). اثرات پلیاتیلنگلیکول به مقدار پروتئین جیره بستگی دارد، یعنی هر چه سطح پروتئین جیره بالا باشد تاثیر پلیاتیلنگلیکول کمتر است (یانز رویز و همکاران، ۲۰۰۴). ابرقوی و همکاران، (۱۳۸۵) نشان دادند که افزودن پلیاتیلنگلیکول به جیره حاوی تفاله انگور وبرگ بلوط باعث افزایش آمونیاک شکمبه شده که با نتایج ما در تضاد است. در تیمار ۵ (جیره حاوی ۲/۴ درصد تانن+ ۴/۰ درصد متیونین) نسبت به دیگر تیمارهای حاوی تانن نیتروژن آمونیاکی شکمبه افزایش معنیداری داشته که احتمالا میتواند به دلیل عرضه شکل آزاد متیونین در شکمبه باشد. افزودن مکمل اسید آمینه متیونین به جیره گاوهای شیری تاثیر معنیداری بر روی غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه نداشت (فروغی و همکاران، ۱۳۸۴). قاسمی و همکاران (۲۰۱۲) در مطالعه‌ای گنجاندن پوست پسته که حاوی مقادیر قابل توجهی تانن می‌باشد، به عنوان جایگزینی برای یونجه خشک در جیره گوسفند بلوچی را مورد بررسی قرار دادند. این محققین بیان نمودند که در نتیجه تغذیه جیره‌های حاوی پوست پسته غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه افزایش یافته است. که با نتایج گرفته شده در تحقیق حاضر درتضاد است.
جدول ۱۸-۴ بررسی اثرات تیمارهای آزمایشی بر تغییرات نیتروژن آمونیاکی شکمبه (میلیگرم آمونیاک در دسیلیتر مایع شکمبه) در زمانهای مختلف