خلاصه مراحل صدور کالا

صدور کالا از طریق بازارچه های مرزی دارای مراحلی است که برای سهولت این مراحل در ۶ عنوان از جمله اسناد و مدارک تنظیم اظهارنامه ، تطبیق اسناد ،صندوق ، ارزیابی کالا و سند ترخیص و طبقه بندی شده است
سند ترخیص
در این مرحله سند ترخیص صادر می گردد و اظهارنامه پس از انجام تشریفات گمرکی که بر اساس قوانین و مقررات انجام شده است امضاء می گردد .
واردات
عمل وارد کردن یا فراهم کردن موجبات ورود کالایی به یک قلمرو گمرکی را واردات می گویند که در اصطلاح لاتین Importation نامیده می شود .
همان طوری که گفته شد واردات به معنای ورود کالا به قلمرو گمرکی است . لذا واردات در قلمرو سیاسی مثل مناطق آزاد تجاری مشمول این عنوان نخواهد شد . ورادات به صور مختلف انجام می گیرد که منظور از واردات در بازارچه های مرزی واردات قطعی است و شامل ورود موقت ، کالای مرجوعی و … نمی گردد . به عبارت دیگر واردات به عمل آوردن یا سبب آورده شدن هر نوع کالایی به داخل قلمرو گمرکی است و به تعبیر دیگر به عمل وارد کردن هر نوع اجناسی به قلمرو گمرکی واردات گفته می شود .
وارد کننده کالا در بازارچه مرزی[۳۷]
به شخص یا اشخاصی این اصطلاح دلالت دارد که اقدام به وارد کردن کالاهای مورد مصرف در داخل منطقه می نماید ؛ و عمل واردات را بر اساس مجوزهای مورد نظر انجام می دهد و شخصی یا اشخاصی هستند که نسبت به مقررات واردات و صادرات کشور و قوانین تجاری کشور فروشنده با اطلاع می باشد .

واردات قطعی

منظور از واردات قطعی کالاهایی هستند که برای مصرف یا فروش سفارش شده و به کشور وارد و با انجام تشریفات قطعی گمرک از جمله پرداخت حقوق و عوارض ورودی از گمرک ترخیص می وند . بنابراین واردات کالا در بازارچه های مرزی به منظور ماندن دائم در قلمرو گمرکی می باشد و از آنها حقوق و عوارض ورودی دریافت می گردد ؛ و این تشریفات آنها نیز برای ترخیص قطعی است و از تشریفات غیرقطعسی برخوردار نیستند .که برای این نوع از واردات در بازارچه های مرزی البته با توجه به اینکه کالاهای وارداتی جزء کالاهی مشروط باشند نیاز به مجوز ورود و سایر اجازه ها و گواهی های لازم می باشد که می باید صاحب کالا نسبت به اخذ این مجوز اقدام نماید .بنابراین همان طوری که گفته شد واردات قطعی شامل کالاهایی هستند که برای مصرف در داخل کشور اظهار گردیده و زمینه های ترخیص آن از گمرک فراهم می آید و در نتیجه با انجام تشریفات قطعی گمرکی نسبت به ترخیص آن اقدام می شود .
ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی بر واردات قطعی اشاره دارد و مبین این واقعیت است که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده ۲ قانون امور گمرکی فقط از واردات قطعی دریافت می شود و منظور از واردات قطعی به کشور کالایی است که برای مصرف در داخل کشور اظهار و از گمرک مرخص می شود .
ماده ۲۵۶ آ . ا . ق . ا . گ اشاره به وارد کردن کالای مجاز و بخشوده از راه غیر مجاز دارد بنابراین هر گاه کسی کالایی را که ورود آن به کشور مجاز و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده است جز از راه های مجاز از سایر راه ها بدون کسب اجازه قبلی گمرک وارد نماید عمل او تخلف از مقررات گمرکی محسوب می گردد .
وارد کنندگان بازارچه های مرزی باید دقت داشته باشند که وسایط نقلیه آبی اعم از خالی یا حامل کالا که از خارج وارد آب های کشور می گردد باید در اسکله های مجاز پهلو بگیرد یا در لنگرگه های مجاز لنگر بیندازد و قبل از انجام تشریفات گمرکی نباید کالایی تخلیه یا بارگیری یا از اسکله ها یا لنگرگاه ها خارج شود که این قانون (ماده ۲۶ ق ا گ) که مربوط به ورود و خروج غیر مجاز کالا است در خصوص واردات قطعی که از طریق بازارچه ها نیز انجام می شود مصداق دارد و از ضمانت اجرایی برخوردار است و باید توجه داشت که در صورت تخلیه کالا یا بارگیری قبل از انجام تشریفات گمرکی مسئله مربوط منطبق با ماده ۲۹ قانون امور گمرکی قاچاق بوده و طبق آن عمل خواهد شد .
البته وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن از کشور به ترتیب غیر مجاز قاچاق گمرکی محسوب می گردد مگر اینکه آن کالا در موقع ورود یا صدور ممنوع یا غیر مجاز یا مجاز مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده می باشد که این موضوع در بند اول ماده ۲۹ ق . ا . گ به صراحت بیان شده است .
لازم است که اشاره ای به ماده ۴۸ آ . ا . ق . گ شود که در خصوص ورود قطعی کالای مجاز از غیر مجاز می باشد . چرا که ممکن است کالایی در موارد استثنایی از راهی غر مجاز وارد شود ولی این عمل مشروط بر این است که کالا برای ورود قطعی باشد و وارد کننده کالا اقلا ۲۴ ساعت قبل از ورود کالا از مرز درخواست کتبی به گمرک که برای قبول کالامجاز است تسلیم و در آن با بیان علتی که ورود کالا را از سایر راه ها ایجاب می نماید و همچنین اعلام نقطه صحیح و ساعت ورود کالا از مرز تقاضای ورود بنماید و این درخواست در ساعت اداری به گمرک رسیده و گمرک با آن کتبا موافقت نموده باشد .
رئیس گمرک مزبور در صورتی که علت را موجه تشخیص بدهد اجازه ورود آن را با تعیین حداقل دو نفر برای مراقبت از ورود کالا و بدرقه آن از نقطه ورود مرزی تا محوطه گمرک می دهد . کالای موضوع چنین اجازه نامه نباید قبل از ورود ماموران بدرقه از مرز وارد گردد و از بدو ورود از مرز تا وصول به گمرک مقصد همیشه اجازه نامه باید همراه حامل باشد ، در غیر این صورت کالای وارده قاچاق محسوب می شود . یکی از رویه های گمرکی اختصاص به ورود قطعی دارد که در اصطلاح لاتین به آن Clearance for home use نیز می گویند که بر اساس آن به وارد کننده اجازه داده می شود کالایی را برای مصرف داخلی به قلمرو گمرکی وارد نماید و با انجامتشریفات قطعی گمرکی نسبت به ترخیص آن اقدام نماید که ماده ۱ آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی به آن اشاره دارد که حقوق گمرکی ، سود بازرگانی و عوارض در صورت تعلق فقط از واردات قطعی دریافت می گردد .
بنابراین برای ترخیص کالای وارده به بازارچه های مرزی نیاز به انجام تشریفات گمرکی است که در بازارچه ها تشریفات قطعی گمرکی مورد نظر است . صاحب کالا که اقدام به واردات کالا می نماید لازم است که در زمان مورد نظر نسبت به ترخیص کالای خود اقدام نماید . حال اگرفرض کنیم که صاحب کالا ، کالایی را وارد کشور نوده ، ولی هنوز تشرفات گمرکی آن را انجام نداده باشد ، چنانچه در این فاصله قانون و مقررات تغییر نماید این تغییرات مشمول کالای ترخیص نشده صاحب کالا می گردد ، ولی اگر احب کالا کالای خود را از گمرک ترخیص نماید و بعد از آن قوانین و مقررات تغییر کند هیچ تاثیری برای صاحب کالا از نظر سود و زیان حاصل تغییر وجود نخواهد داشت .

واردات از طریق بازارچه های مرزی[۳۸]

بازارچه های مرزی طبق تفاهم نامه های منعقده بین ایران و کشورهای همجوار ایجاد می گردد و اهالی دو طرف مرز و ساکنان نقاط صفر مرزی می توانند تولیدات و محصولات کشور خود را با رعایت قوانین و مقررات صادرات و واردات برای داد و ستد در این بازارچه ها عرضه نمایند . ورود و ترخیص کالاهای بازارچه های مرزی اصولا با ارائه فاکتور فروش غرفه داران بازارچه های مرزی کشور مقابل امکان پذیر می باشد ونیاز به سایر مدارک از قبیل پروفرما و بارنامه حمل نمی باشد و البته وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیر مجاز قاچاق گمذکی محسوب می گردد ، مگر اینکه آن کالا در موقع ورود یا صدورممنوع یاغیر مجاز مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد که این موضوع در بند اول ماده ۲۹ ق . ا . گ به صراحت بیان شده است . لذا کلیه کالاهای مجاز در بازارچه های مرزی قابل داد و ستد می باشند و ورود هر نوع کالا موکول به صدور کالا می باشد که لازم استت به مسئله واردات در مقابل صادرات اشاره مختصری شود .

واردات در بازارچه های مرزی[۳۹]

واردات در بازارچه های مرزی به صورت قطعی است و مشمول تشریفات قطعی گمرک می گردد و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض نیز در صورت تعلق قابل وصول است . ورود و ترخیص کالا در بازارچه مرزی صرفا با ارائه سایر مدارک از قبیل پروفرما و بارنامه حمل نمی باشد .کلیه کالاهای مجاز در بازارچه های مرزی قابل داد و ستد می باشند و ورود هر نوع کالا از طریق بازارچه های مرزی موکول به صدور کالا بوده و در هر سال ارزش کالاهای قابل ورود هر بازارچه تا سقف تعیین شده توسط وزارت بازرگانی امکان پذیر است وکلیه اشخاص حقیقی ساکندر مناطق مرزی و اشخاص حقوقی که در مناطق مرزی فعالیت می نمایند مجاز به فعالیت در بازارچه های مرزی هستند . فهرست کالاهای قابل داد و ستد در بازارچه ومیزان ارزش آن را وزارت بازرگانی با توجه به نیازمندی های استان های مری و تفاهم به عمل آمده با کشورهای مقابل ومقررات صادرات و واردات کشور تهیه و اعلام می نماید .
وارد کننده های بازارچه های مرزی اشخاصی حقیقی می باشند که نسبت به ورود کالاهای مصرفی در نقاط مرزی کشور اقدام می نماید ، که در بسیاری از موارد مقررات تجارت کشور خود و کشور مقابل هیچ گونه اطلاعاتی ندارند . لذا لازم است که مسئولین وارد کنندگان را نسبت به مقررات قانون تجارت کشور و قوانین و مقررات کورهای همجوار بازارچه های مرزی مطلبع نمایند و آنها را در جهت صحیح و قانونی هدایت نمایند .
جهت واردات کالا داشتن کارت بازرگانی الزامی است ، ولی شرکت های تعاونی مرزنشینان ، ملوانان ایرانی اغل در شناورهایی که بین سواحل ایران و سایر کشورها در تردد هستند وپیله وران برای ورود کالاهای قابل ورود مورد نیاز استان خود و استان های همجوار در صورت داشتن کارنامه شغل از وزارت کار و امور اجتماعی معاف هستند .
واردات قطعی بازارچه ها برای مصرف نقاط مرزی یا فروش در بازارچه سفارش شده و به کور از طریق بازارچه ها وارد می گردد و با انجام تشریفات قطعی گمرکی قابل ترخیص است . همانطوری که می دانیم واردات در بازارچه های مرزی موکول به صدور کالا بوده و در مقابل صادرات کالا قابل انجام است وصادر کنندگان مجاز خواهند بود در مقابل صادرات ، کالای خود در بازارچه های مرزی کالاهای قابل ورود را که از طرف وزارت بازرگانی جهت واردات در بازارچه ها فهرست گردیده است اقدام به ورود نمایند . البته صادر کنندگان و غرفه داران قادرند از محل صادرات سایر غرفه داران اقدام به ورود کالاهای اعلام شده بنمایند .
چنانچه صادر کنندگان بازارچه های مشترک مرزی بخواهند از بازارچه دیگری اقدام به ورود کالا بنمایند ع لازم است که ابتدا اظهارنامه گمرکی را به گمرک بازارچه ای که صادرات را انجام داده تسلیم و پس از تشریفات ، تطبیق اسناد و کالا از نظر منظور نمودن سقف ارزش صادرات انجام شده بررسی و اقلام قابل ورود از طریق بازارچه های استان مربوطه اظهارنامه را جهت انجام سایر تشریفات گمرکی و صدور پروانه ترخیص قطعی طی نامه ای به گمرک مرز ورود کالا حسب مورد اعلام نماید ، و گمرک ترخیص کننده کالا پس از وصول اظهارنامه نسبت به انجام تشریفات ترخیص کالا با رعایت مقررات اقدام و در پایان مراتب را از نظر ارزش کالای ترخیص شده جهت تفریق از تعهدات صادراتی مهلت منقضی نشده غرفه دار مربوطه به گمرک بازارچهذیربط اعلام دارند .
بدیهی است که رعایت مفاد ماده ۲۲ اصلاح آئین نامه اجرایی قانون صادرات و واردات و بندهای چندگانه و تبصره های ۱-۲-۳ آن الزامی بوده و رعایت سقف صادرات و واردات سالانه آنها و انطباق صادرات و واردات از نظر ارزشی الزامی است البته ورود و ترخیص کالا صرفا به نام غرفه دار بازارچه که دارای کارت غرفه داری از فرمانداری محل می باشد امکان پذیر است .