۵/۱۰ – ۴/۸

۲۵۰۰- ۲۰۰۰

معیارها و متغیرهای تعیین سطح فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان مختلف و متفاوت می باشند چنانکه در تعیین سطح فعالیت (PASE) بدنی کودکان و نوجوانان واتسون و کالی و همکاران[۱۳۰]۲ (۲۰۰۶)، از پرسشنامه اثر بخشی – خودگزارشی فعالیت بدنی استفاده کردند. آنها برای روایی سنجی و اعتبار این پرسشنامه از روش آزمون – آزمون مجدد بر روی ۵۵۸ کودک استفاده کردند و روایی آن را ۷۶/۰ و ۸۶/۰ گزارش نمودند ( واتسون و همکاران[۱۳۱]۳ ۲۰۰۶).
کلوند و همکاران در یک تحقیق مقطعی حرکت بدن و هزینه انرژی فعالیت بدنی را بطور همزمان در ۲۶ نفر کودک ۹ تا ۱۰ ساله اندازه گیری کردند و نتیجه گرفتند که حرکت بدن در کودکان در مقایسه با جوانان بطور معنی داری بیشتر بود. همچنین PAEE که همان حرکت بدن بر حسب هزینه انرژی می باشد بطور معنی داری در کودکان بالاتر از جوانان بود. در این پژوهش بر برآورد سطح فعالیت بدنی بر پایه هزینه انرژی تأکید شده است ( کلوند و همکاران[۱۳۲]۴، ۲۰۰۴).
دورنین[۱۳۳]۵ (۱۹۹۰) معتقد بود که پرسشنامه برآورد سطح فعالیت بدنی کودکان بایستی حائز شرایطی همچون:
۱٫توصیف مختصری از فعالیت
۲٫شدت فعالیت
۳٫مدت فعالیت و در صورت امکان هزنیه کل انرژی فعالیت بدنی باشد.
به همین جهت در مطالعه ای روی کودکان ۴ تا ۱۲ ساله، از پرسشنامه ای با چنین ویژگی استفاده شد. در ایران شواهدی از روایی سنجی پرسشنامه تعیین سطح فعالیت بدنی کودکان و نوجوانان و نهایتاً تهیه نورم مناسب برای این گروه های سنی گزارش نشده است و هیچ معیار و شاخصی برای بررسی وجود ندارد. ( به غیر از تحقیق دکتر ترتیبیان و همکاران[۱۳۴]۱ که در سال ۲۰۱۰ در شمالغرب کشور انجام گردیده است). لذا هر نوع اقدامی راه را برای ارائه روش ها و نورم های واقع بینانه تر، هموار و روشن می سازد.
۲-۶ آموزش و پرورش و جمعیت دانش آموزی و فضاهای آموزشی:
آموزش و پرورش وزارتخانه ای است با ۲/۱ میلیون معلم و کارمند و حدود ۱۸ میلیون دانش آموز که در بیش از ۱۴۰ هزار آموزشگاه به تحصیل مشغولند. ( شامل دوره های آمادگی، ابتدایی، دوره متوسطه اول و دوره متوسطه دوم، پیش دانشگاهی و آموزش بزرگسالان). ۱۱۴۰۰ آموزشگاه به صورت غیر انتفاعی و بقیه به شکل دولتی اداره می وشند. روند افزایش تعداد مدرسه با میزان افزایش تعداد دانش آموزان هماهنگ نبوده است. افزایش سالانه تعداد دانش اموزان در دهه مذکور برابر با ۶۷ درصد بوده در صورتی که افزایش سالانه تعداد مدارس با ضریب ۳۵ درصد صورت گرفته است. متأسفانه به دلیل پایین آمدن همزمان ضریب افزایش تعداد مدارس، میزان تراکم دانش اموز در هر مدرسه روند رو به افزایش خود را حفظ کرده است.
۲-۷ رفتارهای کم تحرک ( تماشای تلویزیون، کار با رایانه و …)
هزینه انرژی در بچه ها و نوجوانان طی دهه های گذشته کاهش پیدا کرده است و خدمت های زیادی برای رفتارهای کم تحرک و هزینه کم انرژی مخصوصاً تماشای تلویزیون و بازی های الکترونیکی و رایانه ای برای این گروه سنی بوجود آمده است ( تی ولد[۱۳۵]۲، ۲۰۰۷). تماشای تلویزیون و استفاده از رایانه و بازی های ویدیوئی مهمترین نشانه های نگرانی برای فقدان فعالیت بدنی و هزینه کم انرژی روزانه در بچه های قرن حاضر می باشد. ( بورک[۱۳۶]۳ ، ۲۰۰۶). یکی از عوامل شیوع گسترده اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان کاهش هزینه انرژی و گسترش رفتارهای بی تحرکی می باشد که تماشای تلویزیون و استفاده از رایانه و بازی های ویدیوئی نیز تا حدودی در این امر دخیل می باشد ( مارشال، ۲۰۰۴).
گیاماتی و همکارانش[۱۳۷]۴ (۲۰۰۳) به بررسی تماشای تلویزیون و مصرف نوشیدنی های انرژی زا و ارتباط آن با اضافه وزن در دانش آموزان ۱۰ تا ۱۳ ساله منطقه سانتا بار بارا پرداختند. آنها ارتباط مثبت و معنی داری با BMI و ساعات تماشای تلویزیون در بعدظهرها مشاهده کردند لاوری و همکارانش[۱۳۸]۱ (۲۰۰۲) به بررسی تماشای تلویزیون و رفتارهای کم تحرک، و ارتباط آن با هزینه انرژی و سبک زندگی دانش آموزان ابتدایی آمریکا پرداختند. آنها مشاهده کردند که در دختران سفید پوست، تماشای تلویزیون بیشتر از ۲ ساعت با اضافه وزن و کم تحرکی و در پسران سفید پوست تماشای تلویزیون با اضافه وزن، ارتباط دارد.
در کشور ما نیز محققان به نتایج ضد و نقیضی در رابطه با هزینه کم انرژی روزانه، کم تحرکی و ارتباط آنها با رفتارهای کم تحرک مانند تماشای تلویزیون، کار با رایانه و نحوه رفت و آمد به مدرسه اشاره کرده اند. حسین اسماعیلی و فاتحی[۱۳۹]۲(۲۰۰۴ ) با بررسی کودکان مدارس ابتدایی کرمان نتیجه گرفتند که بین مدت زمان کار با رایانه و نحوه رفت و آمد به مدرسه با اضافه وزن و چاقی ارتباط معنی داری وجود دارد.
۲-۸ سطح تحصیلات والدین وسطوح مختلف بدنی در کودکان
والدین نقش مهمی را در شکل دادن به رفتارهای فرزندان خود ایفا می کنند و به همین علت در فعالیت بدنی کودکان خود تأثیر قابل توجهی دارند. یکی از عواملی که در تحرک و فعالیت بدنی کودکان نقش دارد، سطح تحصیلات والدین می باشد. در مورد ارتباط بین سطح تحصیلات والدین و سطوح مختلف بدنی کودکان مطالعات معدودی انجام شده است. (شاهقلیان[۱۴۰]۳، ۲۰۰۳ ). برخی از مطالعات اظهار داشته اند که سطوح پایین تحصیلات مادر موجب می شود تا مادران فرزندان خود را به فعالیت بدنی کم تشویق کنند. فاتحی