وضع ظاهری متهمان مورد توجه قرار گیرد زیرا در کشف جرم مؤثر است و معمولاً وقتی بازرس به دلایل و مدارک جرم نزدیک میشود ، حالت چهره و روحیه متهم دگرگون میشود و این تغییر حالت میتواند در کشف دلایل جرم مؤثر باشد[۴۵].
ب-بازجویی مقدماتی: بازجویی به معنی عام آن ، سؤال و جواب و اخذ اطلاعات از همه افراد مرتبط با پرونده اعم از شاکی ، متهم ، شاهد ، مطلع و کارشناس است. و در معنای خاص ، سؤال و جواب و اخذ اطلاعات از متهم پرونده به منظور کشف حقیقت و تکمیل پرونده است. منظور از بازجویی مقدماتی ، بازجویی است که توسط پلیس و ضابطان دادگستری صورت میگیرد. به منظور حمایت از بزهدیده و کاهش آسیبهای ناشی از جرم ، مأموران پلیس در انجام بازجوییها ، باید نکات ذیل را رعایت کنند:
در انجام بازجویی بیطرفی را رعایت کرده و از هرگونه حب و بغض نسبت به طرفین دعوا پرهیز کنند
در بازجویی صبور بوده و با پشتکار و اعتماد به نفس آن را انجام دهند
به اصول و فنون بازجویی و روشهای مختلف آن آشنایی کامل داشته باشند
به هنگام بازجویی باید مراقب اوراق بازجویی و مدارک پرونده باشند ، زیرا امکان دارد هر زمان متهم با قاپیدن برگ بازجویی یا برخی مدارک پرونده ، آنها را پاره کرده یا ببلعد
اوراق بازجویی و پاسخ سؤالها را به امضای متهم برسانند
در صورت امتناع از پاسخ دادن به سؤالات یا امضای اوراق بازجویی ، مراتب در صورت مجلس قید شود
بند پنجم: احضار و تحقیق از شهود بزهدیده
شاکی حق دارد هنگام تحقیقات ، شهود خود را معرفی و دلایل خود را اظهار کند و نیز از صورت جلسه تحقیقات مقدماتی که منافی با محرمانه بودن تحقیقات نباشد ، پس از پرداخت هزینه رونوشت بگیرد. شاهد کسی است که شهادت میدهد خواه اداء شهادت کرده باشد خواه تحمل شهادت یعنی موضوع مورد شهادت را احساس نموده و اطلاع از آن حاصل کرده باشد. شاهد و مطلع با توجه به اینکه به نوعی با نظام عدالت کیفری همکاری مینماید و به وقوع یا عدم وقوع جرم اطلاعاتی در اختیار پلیس قرار میدهد که باید به طور واضح و شفاف آنچه را از مجرم میداند بازگو کرده و به بزهدیده کمک مینماید. در این راستا نیز پلیس باید با تیز هوشی و به کارگیری اقدامات لازم اظهارات شهود را با دقت ثبت نموده در در مواقع ضروری از آن استفاده نماید.
گفتار دوم: ارائه گزارش و اجرای دستورات مقامات قضایی
این اقدامات شامل تکمیل کردن پرونده، تنظیم گزارش نهایی، ابلاغ اوراق قضایی و اجرای تصمیمات قضایی است که به آنها میپردازیم.
بند اول: تکمیل پرونده وتنظیم گزارش نهایی
آخرین مرحله تحقیقات مقدماتی ، تکمیل پرونده و تنظیم گزارش نهایی است. پس از این که جرم کشف شد و آثار و دلایل جرم جمعآوری شد و بعد از انجام بازجویی ، معاینه محل ، دستگیری متهم و تحقیقات محلی نوبت به تنظیم گزارش نهایی میرسد. گزارش نهایی خلاصه و چکیده کلیه اقدامات انجام شده در خصوص جرم است. علاوه بر آن پلیس باید نسبت به حفظ و نگهداری آلات ، ادله و مدارک جرم دقت لازم را به عمل آورد. در تنظیم گزارش نهایی و ارسال آن به مقام قضایی ، موارد ذیل باید مورد توجه پلیس قرار گیرد تا حمایت لازم از بزهدیده صورت گیرد
گزارش دقیق ، جامع و مانع بوده و خلاصه همه اقدامات انجام شده در آن قید شود