۲-۳-۶- تاثیر هویت بر سبک زندگی

با تغییر بافت اجتماعی از حالت سنتی به شکل مدرن و یا شبیه مدرن و در اثر تحولات ناشی از جهانی شدن شاهد تغییرات ماهیت انسان وتغییر هویت اجتماعی وفردی او هستیم که این امر ناشی از آثار و عوارض تمدن جدید صنعتی ،آسیب زدایی شهر نشینی ،زوال همبستگی اجتماعی وافزایش انگیزه ای فرد طلبانه وغیر اجتماعی و در مجموع هویت زدایی اجتماعی بوده است. (گل محمدی، ۱۳۸۸).
جهانی شدن پدیده ای است که جوانب گوناگون زندگی فرهنگی اعم از نگرش جنسیتی دانش آموزان رسمی،هویت و سبک زندگی مردم را تحت تآثیر قرار می‌ دهد (لطف آبادی،نوروزی،۱۳۸۹) رواج شیوه‌های جدید رفتار اجتماعی برای پرکردن فضاهای زندگی (مثلآ:پاساژ گردی،توجه به رسانه‌های مختلفمدیریت بدن،تمرکز بر بدن،و…)فردی شدن،اهمیت یافتن سیاست‌های زندگی بر اساس ترجیحات سبک‌های زندگی متفاوت،از جمله زمینه‌های اصلی هستند که شرایط جدیدی را پیش روی افراد قرار داده اند این به بدان معناست که این تحولات که در قالب جهانی شدن فرهنگی رخ می‌ دهد علاوه بر تآثیر بر ذوق،سلیقه،گذراندن اوقات فراغت و در نهایت سبک زندگی افراد نگرش به خود و جامعه و میزان هویت اجتماعی آنها تحت تآثیر قرار داده است.
به عبارت دیگر در جامعه مدرن نوع و سبک رفتار و کنش‌های مصرفی یا سبک زندگی است که هویت‌های فردی و اجتماعی را شکل می‌ دهد. (کفاشی و همکاران،۱۳۸۹) به طور کلی در چنین فضای اجتماعی علاوه بر سبک‌های متفاوت زندگی که توسط افراد انتخاب می‌ شود فرایند جهانی شدن موجب تغییر در منابع هویتی و هویت گزینی افراد نیز شده است. (خواجه نوری و همکاران،۱۳۸۹).
اهمیت این امر زمانی مشخص می‌ شود که بدانیم بدون سبک زندگی و هویت اجتماعی یعنی بدون چهارچوب‌های مشخصی که شباهت ها و تفاوت ها را آشکار می‌ سازد افراد یک جامعه امکان برقراری ارتباطی معنا دار و پایدار میان خود را نخواهند داشت (کفاشی و همکاران،۱۳۸۹) همچنین فهم چیستی و چگونگی خود در برابر دیگری که مشخصه هویت است نه تنها در ساختار روانی افراد بلکه در تکاپوهای جامعه انسانی نیز اهمیت زیادی دارد (ذولفقاری و سلطانی،۱۳۸۹).
مسآله بودن این موضوع از آنجا ناشی می‌ شود که مسیر تغیر سبک‌های زندگی و ورود سبک‌های جدید زندگی موجب تغییر و تهدید فرهنگی،فردی شدن و افزایش شکافهای اجتماعی،رواج مصرف گرایی،از هم پاشیدگی شبکه‌های سنتی ودر نهایت بحران هویت فردی و اجتماعی افراد می‌ شود در این موضوع افراد هویت خود را به جای منابع سنتی هویت،از خلال مصرف کالاها و سبک‌های گوناگون زندگی کسب می‌ کنند (رضایی،۱۳۸۹).
ایران نیز همچون بسیاری از کشور ها در حال گذار تغییراتی یافته است اما از آنجایی که چنین تحولاتی (که در غرب با عنوان مدرنیته و جهانی شدن روی داده است)از طریق دنیای اطلاعات و ارتباطات و نه در بستر مناسب فرهنگی وارد نقاط مختلف جهان از جمله ایران شده است بحران هایی را در زندگی مردم به وجود آورده است (خواجه نوری،۱۳۹۱).
در ایران اگرچه جامعه مصرفی شکل نگرفته است اما فراوانی برخی کالاها ی مصرفی در چند سال اخیر و تغییر چهره شهرهای بزرگ از جمله وجود فروشگاه‌های مد روز،مجتمع‌های تجاری و تفریحی،رستوران ها،فست فود ها،و بصری شدن نشانه ها و نمادهای منزلتی و ….که چهره شهر ها را به عرصه تاخت و تاز و پرسه زنی افراد به ویژه جوانان بدل نموه است ، نشان دهنده جهت گیری افراد جامعه ما به سوی فرهنگ مصرفی و زیبایی شناختی کردن مصرف است (ربانی، ۱۳۸۷).
بنابراین هویت ایرانی امروزه متآثر از عواملی مانند بیشینه تاریخی،اجتماعی و فرهنگی پارادایم جدید فکری،انسان مدرن و فرا مدرن و نظام جهانی و چند بعدی است چنین عواملی باعث شدند که هویت ایرانیان از ساختار ساده با محوریت ایرانی بودن به ساختار پیچیده و ترکیبی با عناصر مدرن اسلامی‌ و ایرانی آن تغیر کند.(آزادارمکی،۱۳۸۶) تحت تآثیر جهانی شدن شاهد تجلی چند وجهی هستیم و صور گوناگون هویت ایرانی در سطح جهانی،ملی و فردی خودنمایی می‌ کند.ایرانیان هم مسلمان هستند و هم جهانی،درعین حال که هم مذهبی اند و هم مدرن (مقدس و خواجه نوری،۱۳۸۴).
در این بین فرهنگ جوانان ایرانی متآثر از این رقابت ها،منازعات و تبادل ها و تصورات فرهنگی بیش از بقیه گروه‌های جامعه متنوع شده است تا جایی که فرهنگ و هویت جوانان به یکی از دغدغه‌های کلان نظام تبدیل شده است و سیاست گذاران فرهنگی رواداشته است تا میزان تآثیر گذاری نهادها و سازمان‌های فرهنگی رسمی‌ را در این زمینه افزایش دهند. (شالچی،۱۳۸۷ )به عبارت دیگر چون جوانان در مقایسه با گروه ها و قشرهای دیگر روابط اجتماعی گسترده تری دارند و با مظاهر و وسایل تجدد نو سازی جهانی شدن و همچنین اندیشه ها و هویت‌های جدید آشنایی و برخورد بیشتری می‌ یابند بیش از دیگران در معرض تغییرات هویت قرار می‌ گیرند به علاوه با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد از جمعیت جامعه ما را جوانان تشکیل می‌ دهندو (کلانتری و حسنی، ۱۳۸۷ )و کارکرد غیر قابل انکار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جوانان در روند تحولات عمومی‌ مطالعه پیرامون چگونگی تکوین هویت اجتماعی آنان بسیار ضروری به نظر می‌ رسد (پاینده، ۱۳۸۹).

۲-۴- مرور ادبیات و سوابق مربوطه

مطالعه اسچنل و بیکر نشان داد افراد اغلب عقاید و تجربیات معنوی و مذهبی ر ا به عنوان منبعی برای معنا در زندگی شان در نظر می‌ گیرند.(اسنل[۶۷]، ۲۰۱۱)به علاوه، تحقیقات بسیاری (از جمله فرنچ[۶۸] ، ۲۰۰۹ ، سونس و هوتسبات[۶۹]، ۲۰۰۷ ؛ پوهلمن[۷۰]و همکاران، ۲۰۰۷ ؛ مارتوس [۷۱]و همکاران، ۲۰۱۰ ) نشان داند که بین مذهب و معنای زندگی ارتباط مثبتی وجود دارد. هریس و استاندارد بیان کردند که ارتباط مثبتی بین معنا در زندگی و بهزیستی معنوی و اهمیت معنویت در دانشجویان دانشگاه وجود دارد. همچنین نتایج مولکار[۷۲] حاکی از ارتباط مثبت بین معنا در زندگی و یکتاپرستی است.(استگر[۷۳]۲۰۱۰) در همین راستا، شالون در تحقیقات خود به این نتیجه دست یافت که جوان هایی که بیشتر معنوی هستند، بیشتر نماز یا عبادت انجام می‌ دهند و احتمالاً بیشتر احساس هدفمندی و معنا در زندگی می‌ کنند. (شالون [۷۴]۲۰۰۹)مطالعه پارگارمنت، ماگیارروسل و موری سوانگ، در تحقیقات خود بیان کردند که افراد مذهبی ممکن است معنای بیشتری در زندگی تجربه کنند، به خصوص زمانی که مذهبشان به سمت مقدسات گرایش دارد و کامل (بینقص) است (مارتوس[۷۵]۲۰۰۸)
طبق گزارش پژوهشی، که توسط حاجلو و همکاران منتشر گردید، سطوح هویت یابی نوجوان توسط میزان مذهبی بودن آنان پیشبینی شده است.(حاجلو و همکاران، ۱۳۹۱ ، ) در پژوهشی دیگر، همبستگی سبک های هویت و سازه های جهت گیری اسلامی- شامل دو سازه باورها و مناسک، و اخلاق توسط( مغانلو و همکاران، ۱۳۸۸) بررسی گردید. سازه اخلاق اسلامی‌ دارای رابطه مثبت و معنی داری با سبک هویت اطلاعاتی و رابطه منفی و معنی داری با سبک سردرگم/ اجتنابی داشت. بیشترین ارتباط سازه باورها و مناسک اسلامی، با سبک هویت هنجاری و سپس، با سبک هویت اطلاعاتی بود. براساس پژوهش فرمانی و خامسان ( ۱۳۹۰ ) نوجوانانی که دارای سبک هویت هنجاری هستند و نگرش بنیادگرایی به دین دارند، گرفتن تأیید از دیگران را بیشتر از سایر عوامل مهم ارزیابی می‌ کنند و همین تأیید شدن موجب می‌ شود تا اجازه نداشته باشند که برخلاف افراد مهم و معیارهای موجود بیاندیشند. اما نوجوانانی که دارای هویت سردرگم و نگرش بی دینی سطحی بودند، اهمیتی به تأیید دیگران نمی‌ دادند و از کمترین حمایت اجتماعی برخوردار بودند. در این زمینه،دوریز[۷۶]( ۲۰۰۷) در گزارش تحقیقی خود بیان می‌ کند: نوجوانان دارای سبک هویت هنجاری به یک باور ثابت مذهبی تعهد دارند و حساسیت آنان به مذهب بیشتر است. جهت گیری مذهبی از جمله ابعاد شناختی دینداری است که نوجوان در دستیابی به هویت ایدئولوژیکی با آن روبه رو می‌ شود .
بسیاری از محققان بر این عقیده اند که به میزانی که افراد به یک هویت یا خودپنداره منسجم و مشخص دست می‌ یابند، با احساسات مثبت یا منفی گوناگونی درگیر می‌ شوند. به اعتقاد آنان، باورهای ناهماهنگ و از هم گسیخته در مورد« خود » به مشکلات عاطفی و هیجانی متعددی منجر می‌ گردد.
(کوپر[۷۷] و پروین،۲۰۱۰ )در واقع افرادی که دارای خودپنداره واضح، خوب تعریف شده، هماهنگ و تقریباً باثبات هستند از سلامت روانشناختی بیشتری برخوردارند. (کمپبل وهمکاران،۲۰۱۱ ). این افراد به یک دید روشن در مورد خود رسیده اند و کمتر تحت تأثیر وقایع روزانه و ارزیابی‌های این وقایع قرار می‌ گیرند(کرنیس[۷۸] و همکاران۲۰۱۱،)مطالعه در زمینۀ علمی‌ اجتماعی هویت نشان داده است که افراد دارای هویت های گوناگون مذهبی، شغلی، قومی، اجتماعی، سیاسی و جنسی می‌ باشند. مذهب زمینه را برای کشف و تعهد هویت از طریق پیشنهاد کردن مفاهیم ایدئولوژیکی، اجتماعی و معنوی فراهم می‌ کند، به طوری که نتایج نشان داده است که بین مذهب و هویت کسب شده رابطه مثبت وجود دارد.(کینگ[۷۹]۲۰۰۹)
ذوالفقاری و سلطانی(۱۳۸۹) در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که سبک زندگی، میزان تحصیلات و پایگاه اقتصادی- اجتماعی با هویت ارتیاط معنی داری وجود دارد. همچنین کفاشیان و همکاران در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر سبک زندگی بر هویت اجتماعی به این نتیجه رسیدند که بین مولفه‌های سبک زندگی و هویت اجتماعی همبستگی وجود دارد. این نتایج با تحقیق رحمت آبادی و آقا بخشی(۱۳۸۹) با عنوان سبک زندگی و هویت اجتماعی همسو درآمد. نتایج اینگونه مطالعات حاکی از آن است که سبک زندگی به عنوان یکی از مولفه‌های مهم در بخش‌های با هویت دارای رابطه است. همچنین (پانو [۸۰]۲۰۰۷ورابرت ۲۰۰۸)در تحقیقی نشان دادند سبک زندگی می‌ تواند باعث سلامت جسمانی وتندرستی شود و از طرفی بین سبک زندگی و سلامت روان رابطه وجود دارد.نتایج تحقیق برعکس یافته‌های هرل ودوناهی (۲۰۰۹) که اعتقاد دارنند بین سبک زندگی وادراک از خدا رابطه وجود دارد می‌ باشد .
طبق نتیجه تحقیق رمضانی( ۱۳۹۱) و صفایی و همکاران (۱۳۹۰) ، کریک پاتریک و شیور(۱۹۹۰) بری و همکاران(۲۰۰۷)( به نقل از نجات ، شهبازی زاده و بناب، ۱۳۹۰) حس مثبت و ارزشمندی از خود در دوران کودکی و شکل گیری شخصیت افراد با تصور از خدا مرتبط می‌ باشد. همچنین نقش تصور از خدا بر تصور از خود معنادار شد. بین نگرش مذهبی واحساسات معنا بخش بودن زندگی رابطه معنی دار وجود دارد به عبارت دیگر نگرش مذهبی به افراد کمک میکند تا با شناخت بهتر از هدف ها به معنای زندگی دست یابد (جمالی،۱۳۸۸).
خانی( ۱۳۹۲) با بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی و میزان دین داری بر سبک زندگی دانشجویان دانشگاه تریت
معلم، به رابطه بیشتر متغیر دین داری با سبک زندگی دانشجویان در مقایسه با پایگاه اجتماعی- اقتصادی آنان اشاره کرده است.
بطور کلی تحقیقات زیادی درمورد مولفه‌های اصلی تحقیق خصوصا در راستای همدیگر صورت نگرفته است و نگارنده سعی نموده از اندک تحقیقات مرتبط جهت جمع بندی مطالب استفاده نماید .

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱-مقدمه

محقق می بایست پس ازتعلیم و تنظیم موضوع پژوهش،در فکر انتخاب روش تحقیق خود باشد.منظور از انتخاب روش انجام پژوهش آن است که مشخص نماییم چه نوع روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر ما مناسب است، انتخاب روش انجام شده تا حدود زیادی بستگی به اهداف و ماهیت موضوع مورد بررسی و امکانات اجرایی و فرضیه ها دارد.به بیان دیگر هدف از انتخاب این روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید که چه شیوه ای اتخاذ نماید تا او را هرچه دقیق تر و سریعتر و ارزانتر در دستیابی به پاسخ، یا پاسخهایی برای پرسش یا پرسشهای پژوهش مورد نظر کمک کند. (نادری و نراقی ،۱۳۸۹)

۳-۲- روش تحقیق:

این امر به هدفها، ماهیت های موضوعات پژوهش و امکانات اجرایی محقق بستگی دارد .پژوهشگر دراین تحقیق به دنبال توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت با یک موضوع می باشد یا به عبارتی سعی دارد که به کشف عقاید، ادراکات و تجربیات افراد بپردازد و آنچه را که هست بدون هیچ گونه دخالت و استنتاج عینی گزارش کنند و نتایج عینی را از موفقیت اخذ نمایند .(دلاور، ۱۳۸۸). در این مطالعه، روش تحقیق از نوع توصیفی و زمینه یابی می‌ باشد.این روش برای مطالعه موضوعاتی به‌کار می‌رود که محقق قصد تغییر یا دستکاری متغیرها را ندارد و اطلاعات را به همان صورتی که هستند به دست می‌آورد. برای مطالعه نگرش‌ها و نظرات آزمودنی‌ها با ابزار مصاحبه و پرسش‌نامه از روش زمینه‌یابی استفاده می‌شود (اسماعیلی و گودرزی، ۱۳۸۸)

۳-۳- جامعه ی آماری :

جامعه در هرتحقیق عبارت است ازهمه ی اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهیم.(دلاور،۱۳۸۸) جامعه ی آماری عبارت است از مجموعه ای ازافراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند معمولاً در هرپژوهش،جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره ی صفت متغیر و واحدهای آن به مطالعه بپردازد.جامعه آماری در این تحقیق،عبارت است از کلیه دانشجویان وکارکنان دانشگاه آزاد واسلامی‌ شهرستان دره شهراز هردو جنس ولی بدون توجه به وضعیت تاهل وزمان ورود به دانشگاه در تمام سطح‌های تحصیلی ،مطالعه حاضر به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۳خورشیدی انجام گرفت.

۳-۴- نمونه ی آماری و روش نمونه گیری: