سوی دیگر این شهر را از شهرت جهانی برخوردار ساخته است. در این میان اهمیت پسته این شهرستان باعث شده است که از رفسنجان به عنوان مرکز پسته جهان یاد کنند.(http:// rafsanjan greengold.blgfa.com)
۲- معرفی شهرستان رفسنجان کنونی
رفسنجان با وسعتی حدود ۸۲۷۳ کیلومتر مربع در شمال غرب استان کرمان واقع شده است.شهرستان اذ شمال به بافق در استان یزد،از جنوب به بردسیر وسیرجان، ازمغرب به شهر بابک واز مشرق به کرمان محدود میشود. این شهرستان دارای ۵ مرکز شهری، ۴ بخش، ۱۴ دهستان، ۳۵۵ آبادی دارای سکنه است.
الف – ۲- موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای طبیعی
شهرستان رفسنجان با مشخصاتی که در بالا برایش ذکر شد در ارتفاع ۱۴۶۹ متری از سطح دریا قرار گرفته است. این شهرستان ۵۱۱درصد از جمعیت استان را شامل می شود.و بین مختصات جغرافیایی۵۴۵۶تا۵۶۴۳طول شرقی از نصف النار گرینویچ و۲۹۵۵تا ۳۱۱۷ عرض شمالی واقع می باشد.
رفسنجان اسامی مختلفی دارد که بیشتر در ارتباط با ذخایر زیر زمینی آن نامگذاری شده است. مانند رفسنگان یا رفسنگ به معنای مس که مغرب آن رقسنجان است. ای شهر قدمتی دیرینه دارد وباغهای پسته آن مشهور است.
رودهای رفسنجان از نوع اتفاقی و مهمترین آنها رود شور است که از ارتفاعات سرچشمه ،سرچشمه می گیرد وبه چاله بافق در استان یزد می ریزد. در دشتهای رفسنجان آهو ودر کوهستانهای آن بعضی از شکارها وپرندگان از قبیل کبک تیهو یافت می شود.(آمار واطلاعات بدست آمده از واحد سیاسی اجتماعی فرمانداری رفسنجان)
ب – ۲ – ویژگیهای اقتصادی وکشاورزی
زندگی مردم رفسنجان بیشتر ازطریق کشاورزی تامین میشود قبلا در رفسنجان پنبه کاری رواج داشته و اکنون پسته جایگزین آن شده وباغ های پسته چون حصاری شهر را در بر گرفته اند محصول پسته رفسنجان به حدود بیست هزار تن در سال می رسد که البته در سالهای مختلف نوسان دارد طی سالهای اخیر وجود معادن مس سرچشمه باعث شده است که متخصصان وکارگران زیادی از سراسر ایران به این سوی جذب شوند و در نتیجه تغییرات اساسی وبنیادی در کلیه شیون اقتصادی و فرهنگی رفسنجان به وجود آمده است.معادن مس سرچشمه در ۵۰ کیلومتری جنوب رفسنجان قرار گرفته اند که به طریق روباز استخراج می شوند از معادن دیگر رفسنجان می توان سنگ مرمر نمک و سرب را نام برد در اکثر توابع رفسنجان قالی بافی رواج دارد.صنایع ماشینی آن عبارتند از دستگاههای نان پزی(تکنو پخت) و ماشین آلات کشاورزی مانند دستگاههای پسته پاک کنی.
ج – ۲- ویژگیهای جمعیتی شهرستان رفسنجان
برآورد سال ۱۳۹۰ نشان میدهد، شهرستان رفسنجان ۲۹۳۷۹۴ نفر جمعیت معادل ۵۹ درصد جمعیت استان کرمان را در خود جای داده است و رتبه دوم جمعیتی استان را به خود تخصیص داده است.
از نظر ترکیب جمعیت شهری و روستایی و غیر ساکن،۱۸۴۸۷۵ نفر (۹۳۶۲) در صد در نقاط شهری ،۱۰۸۹۱۹ نفر (۰۷۳۷) درصد در نقاط روستایی .(آمار بدست آمده در واحد سیاسی اجتماعی فرمانداری رفسنجان)
د- ۲- مسایل نزادی ، قومی وقبیله ای
شهرستان رفسنجان به لحاظ موقعیت جغرافیایی که دارد ساکنین آن یک دست بوده و خود شهرستان از این لحاظ مشکلی ندارد ولی با توجه به اینکه نیروی کار زیادی در خود جای داده مهاجران زیادی در این شهر مقیم شده اند که از اقوام دیگری به جز فارسی زبانها هستند.درصد بالای از افاغنه در مرکز شهر و بافت سنتی وقدیمی شهر ساکن هستند که در بین خودشان ریس قبیله وریش سفید دارند که مسایلشان را حل و فصل میکنند اخیرا مسجدی را هم از مساجد بافت شهری به خود اختصاص داده اند ودر آن محل و سایر محلهایی که تقریبا برای عامه نا مشخص است گرد همایهایی را هم دارند و علاوه بر مرکز شهر این گروه چهار طرف شهر اعم از شمال ، جنوب ، شرق و غرب به صورت حاشیه نشینی در محلهایی متمرکز شده اند که علاوه بر نا زیبایی مبادی ورودی شهر می توانند در مواردی مشکلاتی به وجود آورند ضمنا آمار بسیار بالایی هم از این مهاجرین در مهمانشهر رفسنجان ساکن هستند که آمار واقعی آنها چند برابر آمار ثبت شده می باشد.علاوه بر این تعداد بسیار معدودی هم از اقوام کرد، لر ، ترک و بلوچ هم به صورت فصلی و دائمی در شهر و روستاها ساکن هستند که بعضی از کارهای بنایی و سایر کارهای تخصصی را انجام می دهند که تا کنون مشکل خاصی از آنها به جهت تعداد معدودشان گزارش نشده است ضمن اینکه از این تعداد قوم بلوچ بیشترین تعداد را دارد در پایان باید این موضوع را مد نظر قرار داد که علاوه بر این به جز مردم فارس و یکدست شهرستان از قدیم الایام تعداد محدودی هم از کولیها در بعضی از نقاط شهرستان به صورت عشایری زندگی می کردند که چند سالی است آنها هم از زندگی عشایری دست برداشته و سکونتشان دائمی شده است.
ه -۲- ویژگیهای های زبانی
در این شهرستان پهناور به جزء فارسی به زبان و گویش خاصی صحبت نمی شود واگر هم مشاهده شود مربوط به مهاجرین است که در مورد قبلی به آن اشاره شد .
و -۲- مهاجرت
الف- مهاجر پذیری : شهرستان رفسنجان به علت وضعیت اقتصادی وکشاورزی ویژه و وجود باغات پسته شاهد مهاجرت زیادی از مهاجرین افغانی و کارگران فصلی از استانهای همجوار از جمله سیستان و بلوچستان می باشیم که این موضوع قطعا مشکلات اجتماعی، فرهنگی ، بهداشتی و امنیتی برای مردم شهرستان به دنبال خواهد داشت.
ب –مهاجرت از شهرستان: تعدادی از مردم این شهرستان به علت تمکن مالی و ثروت قابل ملاحظه به شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران و حتی خارج از کشور مهاجرت کرده اند که این موضوع لطمه
بسیار بزرگی به شهرستان و اقتصاد شهرستان وارد کرده است.
ن -۲- آداب و رسوم وباورهای خاص اجتماعی
الف- برگزاری مراسم مذهبی در شهرستان از جمله تعذیه خوانی در روستای قاسم آباد و برخی از روستاهای دیگر شهرستان و عزاداری در قالب هیاتهای زنجیر زنی وسینه زنی و سبک وشیوه خاص و نامهای مختلف از جمله مهمترین هیاتهای مذهبی شهرستان عبارتند از:قطب آباد (امام خمینی) علی آباد ، مولای متقیان ، فردوس ، فدائیان ابولفضل (ع)، حسینیه ارشاد (رستم آباد) و…
ب –برگزاری مراسم بزرگ اعیاد ملی از جمله عید نوروز و برگزاری مراسم چهار شنبه سوری به رو شهای خاص از جمله دید وبازدید و برگزاری مراسم سیزده به در ( روز طبیعت )
ج – مردم رفسنجان به دلیل داشتن اعتقادات قوی و پایبندی به دین مبین اسلام و مذهب تشیع به قم ثانی مشهور شده است و مردم متدین این شهرستان مراسم مذهبی واعیاد مذهبی را با شکوه هر چه تمام تر برگزار مینمایند برگزاری مراسم اعیادی مثل عید سعید غدیر خم،عید سعید فطر، عید سعید قربان و عید مبعث با انجام دید و بازدید گرامی می دارند ولی در سالهای اخیر مسائلی باعث شده است تا برخی فرهنگهای غلط وارد این شهر بشود و باعث بروز مشکلاتی شود که از این مسائلبه طور مثال میتوان از ورود مهاجرین وتاسیس دانشگاها و ورود دانشجو های غیر بومی به این شهرستانویکی از مشکلاتی را که ورود دانشجویان غیر بومی ایجاد کرده است را می توان بد حجابی برخی از دختران دانشجو که با رفت و آمد در سطح شهر چهره شهر را عوض کرده اند.
ی -۲- حاشیه نشینی