انس با قرآن در قرآن وحدیث چگونه تبیین شده است- قسمت ۲۰ |
«از مسائل مهم سیاسى قرآن دعوت به وحدت و منع از اختلاف است- با تعبیرهاى مختلفى که در قرآن کریم هست- منع تنازع بین مسلمین و سران مسلمین است که نکتهاش را هم فرموده است که لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُکُمْما بررسى کنیم به اینکه آیا این دو اصل مهمى که دو اصل سیاسى مهم اسلامى است، در بین مسلمین چه وضعى دارد. آیا مسلمین اعتنایى کردهاند به این دو اصل؟ و آیا تبعیتى کردهاند از این دو اصل مهمى که اگر اطاعت از آن بکنند، تمام مشکلات مسلمین حل مىشود و اگر اطاعت نکنند فشل مىشوند و رنگ و بویشان از بین مىرود؟»( همان،ج۱۶ ،ص ۳۴ )
به دلیل اهمیتی که اتحاد مسلمانان بر اساس آیات قرآن دارد ،امام خمینی (ره)در عبارات زیبایی به ملتهای مسلمان می فرمایند:«هان اى قطرههاى جدا از اقیانوس قرآن و اسلام، به خود آیید و به این اقیانوس الهى متصل شوید، و به این نور مطلق استناره کنید تا چشم طمع جهانخواران از شما ببُرد، و دست تطاول و تجاوز آنان قطع شود، و به زندگانى شرافتمندانه و ارزشهاى انسانى برسید .»( همان،ج۱۶، ص ۵۱۶)
مسئله عمل به قرآن دارای اهمیت بسیاری است ،به همین دلیل امام خمینی(ره)برای تاکید وهشداردر مورد اهمیت این مسئله به آثار اخروی عدم توجه به آن ،اشاره نموده ومی فرمایند:
«باید دانست که اگر احیاء احکام و معارف قرآن را به عمل به آن و تحقّق به حقیقت آن نکنیم، در آن روز جواب رسول خدا را نتوانیم داد. کدام اهانت بالاتر از آن است که پشت پا به مقاصد و دعوتهاى آن زده شود؟ اکرام قرآن و اهل آن، که اهل بیت عصمت است، فقط به بوسیدن جلد آن و ضریح مطهّر اینها نیست، این یک مرتبه ضعیفه از احترام و اکرام است، که اگر به دستورات آن و فرمایشات اینان عمل کردیم مقبول است، و الاّ شبیه به استهزاء و بازیچه است. و در احادیث شریفه تحذیر سخت شده است از قارى قرآن که عامل به آن نباشد.»(خمینی ،۱۳۸۸ الف ،ص۲۱۱)
مقام معظم رهبری (مدظله)که اکنون هدایت ملت مسلمان ایران و مسلمین جهان را به عهده دارند،هدف مهم جامعه اسلامی را «قرآنی شدن به معنای حقیقی کلمه»دانسته وآن را «آمیخته شدن ملت با قرآن ،عمل به آن ودستیابی به معرفت قرآنی کامل»،بیان می دارند؛ایشان حصول این هدف را مسلمانی واقعی می دانند.(خامنه ای، پیشین، ۰۵/۱۱/۱۳۷۱)
ایشان در یکی از سخنانشان اهمیت عمل به قرآن را در ارتباط با سبک زندگی اسلامی _قرآنی،مورد تبیین قرار می دهند:
« اگر ما معتقدیم ـ که معتقدیم ـ که عمل به قرآن، اساس و محور احیاء قرآن است و مسئله به تلاوت و خواندن و اینها ختم نمیشود ـ که به آن اعتقاد داریم؛ معتقدیم باید به قرآن عمل کنیم، باید جامعهمان را قرآنی کنیم، باید فکرمان را قرآنی کنیم، باید عملمان را قرآنی کنیم، باید قرآن را باور کنیم؛ و وعده قرآن را وعده صدق و حق بدانیم، همینطور که خود قرآن میفرماید: وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ ؛همچنانی که باید تعاملمان با شخص خودمان، با افراد خانوادهمان، با افراد محیط کارمان، با افراد اجتماعمان، با مسلمین کشورهای دیگر، با قدرتها، با ملتها و همه اینها باید نَفَس و روح قرآنی تنظیم بشود؛ اینها همهاش درست است و به آن اعتقاد داریم؛احیاء قرآن، عمل به قرآن و گرامیداشت قرآن این است.»( خامنه ای،پیشین، ۰۴/ ۰۷/ ۱۳۸۵)
با توجه به مطالب فوق الذکر اهمیت انس با قرآن در سازندگی همه جانبه فردی واجتماعی مسلمانان ،روشن می گردد.
نکته لازم الذکر این است که در مورد عمل به دستورات قرآن نیز مراحل ومراتبی وجود دارد که به اختصار به آنها اشاره می نماییم:
۳-۵-۳-مراحل عمل به قرآن:
الف-ایمان: در آیه (۱۳۶/ نساء) آمده است:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی نَزَّلَ عَلى رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، به خدا و پیامبر او و کتابى که بر پیامبرش فرو فرستاد، و کتابهایى که قبلًا نازل کرده بگروید و هر کس به خدا و فرشتگان او و کتابها و پیامبرانش و روز بازپسین کفر ورزد، در حقیقت دچار گمراهى دور و درازى شده است.
علامه طباطبایی (ره)ذیل این آیه می فرمایند:«مراد از ایمان اول ایمان بطور اجمال و سر بسته و در بسته است و مراد از ایمان دوم، ایمان به تفاصیلى است که در آیه بیان نموده و حاصل مضمون آیه این است که مؤمنین باید ایمان سربسته و اجمالى خود را بر تک تک این جزئیات بگسترند، براى اینکه این جزئیات معارفى هستند که به یکدیگر مرتبط و وابستهاند و هر یک مستلزم بقیه است.»(طباطبایی،پیشین، ج ۵،ص ۱۸۲)
یکی از نکات حاصل از این آیه این است که دستور به ایمان تفصیلی به جزییات ،به دلیل این است که تنها چنین ایمانی است که پشتوانه ی عمل را برای اعتقادات انسان ایجاد می کند.
در تاکید این نکته می توان به سخنی از امام خمینی (ره) اشاره نمود که می فرمایند:«آنهایى ایمان به اسلام آوردهاند که قرآن را، محتواى قرآن را قبول دارند.» (خمینی،بی تا، ج۱۳، ص ۱۵۳)
با توجه به سخن ایشان،اهمیت ایمان حقیقی به جزییات دین از این جهت است که تنها چنین ایمانی سبب عملکرد کامل وصحیح انسان به دستورات دین می گردد.
ب-تمسک:
در این باره در آیه ۱۷۰ از سوره اعراف آمده است:وَ الَّذینَ یُمَسِّکُ
ونَ بِالْکِتابِ وَ أَقامُوا الصَّلاهَ إِنَّا لا نُضیعُ أَجْرَ الْمُصْلِحینَ؛ و کسانى که به کتاب [آسمانى] چنگ درمىزنند و نماز برپا داشتهاند [بدانند که] ما اجر درستکاران را تباه نخواهیم کرد.»
در مجمع البیان گفته است:« أمسک و مسک و تمسک و استمسک بالشیء بمعنى واحد أی اعتصم به.»(طبرسی،فضل بن حسن،۱۳۷۲ ش، ج ۴،ص ۷۶۲)
مقام معظم رهبری(مدظله)تمسک به قرآن را اینگونه تعریف می نمایند:«تمسک به قرآن، فقط تلاوت قرآن نیست؛ قرآن باید در عمل و زندگی و رفتار و منش ما و حرکت عمومی امت اسلام تجسم پیدا کند. انس با قرآن، تلاوت قرآن و حفظ قرآن لازم است؛ اما هدف نهایی، تمسک به قرآن است؛ آن هم در متن زندگی.»(خامنه ای، پیشین، ۱۶/۰۷/۱۳۸۱)
بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که تمسک به قرآن به معنای این است که انسان هیچ گاه دست از دامان قرآن نکشد؛و علاوه برآن در هر مسئله وپیشامد زندگی فردی واجتماعی،به دنبال یافتن راهکار ودستور العمل از قرآن باشدوهیچ گاه به سخنی جز سخن دین خداوند اتکا نکند.
ج-اعتصام:
در آیه ۱۰۳ از سوره آل عمران آمده است:وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا ؛ و همگى به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید.»راغب می گوید:« اعتصام یعنی: در آویختن و دست یازیدن.»(راغب اصفهانی،۱۳۷۵ ش،ج ۲،ص ۶۰۸)
[جمعه 1399-09-21] [ 07:11:00 ب.ظ ]
|