۴- دولت رانتیر
دوﻟﺖ راﻧﺘﻴﺮ (The Rentier State) ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﺪار ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، دوﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ راﻧﺖ بخشﻋﻤﺪه درآﻣﺪﻫﺎی آن را ﺗﺸﻜﻴﻞ میدﻫﺪ.
ﻳﻌﻨـﻲ ؛ دﺳﺖﻛﻢ ۴۲ درﺻﺪ از درآﻣﺪﻫﺎی آن و ﻳﺎ ۱۰ درﺻﺪ از تولید ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻣلی آن از ﻃﺮﻳﻖ راﻧﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد(همان).
۵- دموکراسی
دموکراسی مفهومی مرکب از چند اصل اساسی است که همهی نظریات دموکراسی بر آنها تأکید نمودهاند. البته دموکراسی «همه یا هیچ» نیست، بلکه مقولهای است که به هر اندازه نهادهایی برای تحقق این اصول وجود داشته باشد، دموکراسی کاملتری وجود خواهد داشت. این اصول عبارتند از، اصل حاکمیت مردم ،برابری سیاسی، آزادی سیاسی، نظارت همگانی واصالت قانون(قادری، ۱۳۸۷). همچنین دیدگاه شومپیتر نیز یکی از الگوهایی است، که در تلاش برای تعریف دموکراسی ارائه شده است، دموکراسی نخبهگراست. دموکراسی نخبهگرا یا رقابتی، نوعی از دموکراسی است که با رویکردی واقعگرایانه و با نظر به واقعیتهای جهان معاصر ارائه شده است. مدل دموکراسی نخبهگرا ابتدا توسط شومپیتر در اثر مهم وی با عنوان «سرمایهداری، سوسیالیسم و دموکراسی» تدوین شد. وی این مدل را در واکنش به نظریه پردازان دموکراسی کلاسیک که به دنبال تبدیل کردن دموکراسی به یک آرمان و هدف غایی بودند ،ارائه میکند. مبنای دموکراسی نخبهگرا نقد دو آموزهی اصلی دموکراسیهای کلاسیک یعنی «خیر و مصلحت عمومی» و «ارادهی همگانی» است. شومپیتر با ارائه یک مدل واقعگرایانه از دموکراسی ، دموکراسی را به مثابه روشی سیاسی میداند. چون وی بر این باور است که آنچه از اهمیت والاتری نسبت به دموکراسی برخوردار است اصول و آرمان هایی است که دموکراسی باید در تحقق و حفظ آنها به کار گرفته شود. آرمانهایی چون آزادی ،برابری و عدالت و غیره، که تصور میشود دموکراسی در تأمین آنها توانمندتر از سایر نظام های سیاسی است. بنابراین او دموکراسی را تنها ابزاری برای رسیدن به اهداف مزبور می داند . شومپیتر با تأکید بر دموکراسی به مثابه روش، آنرا اینگونه تعریف میکند: «روش دموکراتیک عبارت از یک نظم نهادی به منظور رسیدن به تصمیمات سیاسی است که افراد تحت لوای آن به واسطهی تلاش رقابتآمیز برای جلب آرای مردم به قدرت تصمیمگیری دست مییابند».. مدل دموکراسی رقابتی یا نخبه گرایانه شومپیتر بیانگر این است، که وی اساساً دموکراسی را روشی میداند برای گزینش سیاستمداران و یا به سخن دقیقتر شیوهای برای تصمیمگیری به وسیله رهبرانی است که قدرت خود را از طریق رقابت برای آرای مردم به دست می آورند (شومپیتر،۳۴۰:۱۳۷۵-۳۴۱).
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید. |
هـ؛ سوالات تحقیق
۱-سوال اصلی:
۱-۱- تحریمهای اقتصادی تا چه اندازه بر فرایند دموکراسی سازی در ایران (۱۳۸۸-۱۳۹۳) موثر بوده است؟
۲-سوالات فرعی:
۲-۱- تحریمهای اقتصادی تا چه اندازه میتواند سب روی کار آمدن نخبگان دموکراتیک شود؟
۲-۲- تحریمهای اقتصادی تا چه اندازه میتواند سبب گسترش روندهای دموکراتیک در میان عموم شود؟
و؛ مفروضات
۱- دولت موجود در شرایط فعلی ایران بیش از هر چیز به الگوی دولت رانتیر نزدیک است
۲- الگوی دولت رانتیر صرفا یک الگوی اقتصادی نیست بلکه در ماهیت دولت و نحوه توزیع قدرت و اعمال قدرت توسط دولت نقش دارد.
۳- بحرانهای اقتصادی در دولتهای رانتیر خصوصا در شرایطی که موجب کاهش درآمدهای رانتی دولت میشوند میتوانند بر ماهیت دولت در زمینه نحوه و میزان اقتدار دولت در برخورد با نیروهای اجتماعی تأثیر بگذارند.
۴-نوع چرخش در رفتار دولتهای رانتیر به معنای ایجاد زمینههای واقعی تشکیل نظامهای دموکراتیک نیست، و صرفاً موجب ایجاد روندهای کوتاه مدت در تغییر الگوهای رابطه دولت با نیروهای اجتماعی و نهادهای مدنی میشود، و کماکان دولتهای رانتیر حتی در چنین شرایطی از سطحی از روابط اقتدارآمیز و تمرکز قدرت برخوردار خواهند بود.
ز؛ فرضیات تحقیق؛
۱-فرضیه اصلی:
۱-۱-تحریمها با ایجاد بحران مالی در دولت رانتیر میتواند عاملی باشد تا میزان تقاضا برای دموکراسی هم در بین نخبگان و هم در بین عموم افزایش یافته و دولتی با سیاستها وشعارهای دموکراتیکتر در بازه زمانی (۱۳۸۸-۱۳۹۳) برای حل بحران بر سر کار آید.
۲-فرضیههای فرعی:
۱-۲- تحریمها سبب میشوند نخبگان دموکراتیکی بر سرکار بیایند که بتوانند اعتماد جامعه را برای اجرای سیاستهایی چون کاهش هزینهها ، افزایش مالیاتها ، کاهش تحریمها ، جذب سرمایه گذاریهای خارجی و داخلی و گسترش روابط خارجی برای حل بحران مالی بهتر، کسب نمایند .
۲-۲- نخبگان برای حل بحران مالی مجبورند سیاستهایی از قبیل (کاهش هزینهها ، افزایش مالیاتها، گسترش روابط خارجی، افزایش سرمایه گذاریهای خارجی و داخلی و رهایی از اقتصاد رانتی ) و پاسخگویی به مطالبات جامعه را پیگیری نمایند که سبب تقویت جامعه در مقابل دولت میشود.
ح؛ متغیرها
متغیر مستقل این تحقیق شامل : تحریم های اقتصادی، و متغیر وابسته شامل : فرایند دموکراسی در جمهوری اسلامی ایران ، می باشد.
ط؛ اهداف تحقیق
اهداف کلی: هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر تحریم های اقتصادی بر فرایند دموکراسی در ایران در بازه زمانی (۱۳۸۸-۱۳۹۳) است. به خصوص بررسی این رابطه در مورد دولتهای رانتی بسیار ضروری است تا آنها منابع اقتصادی چندگانه را مدنظر داشته و به صورت تکاملی دموکراسی را به جامعه تزریق نمایند تا با بحرانهای ناگهانی که کل هستی انها را ساقط نماید روبرو نشوند.
ی؛ اهمیت تحقیق
در سالهای اخیر تحریم ها ی اقتصادی به صورت یک جانبه، و جامع به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی مورد استفاده قرار گرفته ، مفید و کارا بودن الزامات و محدودیت هایی که براثر فشار های ، ناشی از تحریم های اقتصادی بر دولت جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده است بارها مورد شک و تردید قرار گرفته است از طرف دیگر با در نظر گرفتن وابستگی اقتصادی ایران به نفت مشخص است که استقلال مالی دولت رانتیر از جامعه، مهمترین خصیصه آن خودمختاری (یعنی عدم پاسخگویی) و عدم نیاز به کسب مشروعیت از طریق رویههای دموکراتیک است.
با توجه به اختلاف نظرهایی که در مورد میزان تأثیر تحریم ها بر جنبه های مختلف از جمله اقتصادی و حقوقی وجود داشته اما در زمینه تأثیر آن بر دموکراسی در ایران تحقیقاتی انجام نشده است ، بنابراین مطالعات وپژوهشهای بیشتری نیاز است تا جنبه های مختلف تأثیر تحریمهای اقتصادی بر فرایند دموکراسی مشخص شود و ما سعی داریم در این رساله با تاکید بر رانتی بودن اقتصاد ایران به بررسی تأثیر تحریمهای اقتصادی بر فرایند دموکراسی سازی در ایران در بازه زمانی (۱۳۸۸-۱۳۹۳) بپردازیم.
ک؛ روش تحقیق
در این تحقیق ما از روش فرارفتار گرایی استفاده خواهیم کرد. رویکرد ما رویکردی توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی انجام میگیرد.
ل؛ سازماندهی تحقیق
این پژوهش در پنج فصل سازماندهی شده است:
فصل اول: شامل کلیات طرح تحقیق بوده که در آن ضمن پرداختن به طرح مسئله، اهمیت پژوهش، پیشینه تحقیق، واژه ها و مفاهیم کلیدی، اهداف تحقیق، اهمیت تحقیق، سوال اصلی و فرضیههای مورد نظر بیان گردیده است.
فصل دوم: به کلیات نظری تحقیق اختصاص دارد. در این قسمت اهم دیدگاههای مربوط به دولت و ماهیت آن بررسی شده و به دنبال آن نظریه و رویکرد انتخابی این تحقیق در مورد دولت رانتیر و ایجاد بحران مالی تبیین شده است.
فصل سوم: در این فصل، تحریم، انواع آن و کارایی تحریمهای اقتصادی را در زمینه میزان موفقیت آن مورد بررسی قرار میدهیم. زیرا بررسی آثار تحریم اقتصادی به عنوان متغیر مستقل پژوهش برای نشان دادن ایجاد بحران مالی در کشور ایران بسیار مهم است. به همین دلیل در این فصل سعی کردهایم آثار این پدیده را بر جنبههای مختلف اقتصادی و اجتماعی نشان دهیم تا بتوانیم درک بهتری از پیامدهای این پدیده داشته باشیم.
فصل چهارم: در این فصل قصد داریم بحران مالی ناشی از وجود تحریمها که به تبع آن کاهش درآﻣﺪﻫﺎی ﻧﻔﺘﯽ را به دنبال خواهد داشت و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﺎداری که ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎی دﻣﻮﮐﺮاﺳﯽ و افزایش تقاضا برای آن را در بین نخبگان سیاسی و جامعه مدنی در جمهموری اسلامی ایران با توجه به ماهیت اقتصاد رانتیر را در سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ بررسی کنیم. و ارتباط بین سیاستهای اقتصادی و اجتماعی دولتی با درآمدهای عظیم نفتی را با دولتی که از همان روز اول با بحران مالی و همزمان با آن کاهش شدید قیمت نفت مواجه بود را در تغییر سیاستها و شعارهایش بررسی میکنیم.
فصل پنجم: محتوای این فصل به نتیجهگیری که نتایج بحث و دستاوردهای جدید، و راه حلهای ارائه شده به صورت فشرده و منابع پژوهش میباشد، اختصاص دارد، و فصل پایانی این پژوهش میباشد.
فصل دوم
موضوعات: بدون موضوع
لینک ثابت