در زمان تدوین پرسشنامه به نحوه تحلیل آن نیز توجه شد و در مرحله نهایی سازی پرسشنامه، اعتبار آن از لحاظ تحلیل پذیری نیز مورد بررسی قرار گرفت.
همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره شد هدف از سؤلات پرسشنامه، بدست آوردن پاسخ‌هایی است که آیا عوامل مشخص شده در مدل، در طراحی مدل سیستم قابل کاربرد و قابل اعتماد مؤثر هستند و در صورت مؤثر بودن تا چه میزان مؤثر هستند.
ساختار تحلیلی ارائه شده در این قسمت، سؤالاتی را از هررپرسشناسنامه و اطلاعات آن دارد و به چگونگی استفاده از پاسخ این سؤالات برای بهبود و اولویت بندی فاکتورها و ارتباط میان آنها و میزان اهمیت آنها برای ایجاد مدل مذکور اشاره دارد.
پاسخ‌های پرسشنامه
ارزیابی میزان اهمیت عناصر مدل
اولویت بندی عناصر
شکل ۵ – ۱ – ساختار تحلیلی پرسشنامه

جمع بندی

در این فصل، سؤالاتی طراحی شد و نشان داده شد که ‌این سؤالات چگونه روال کلی مدل، فاکتورها، ارتباطات داخلی و اهمیت آنها در مدل بسط داده شده جمع آوری نیازمندی‌ها و آنالیز ریسک را بررسی می کند و با تهیه پرسشنامه‌این عوامل مورد سؤال قرار گرفتند.
به منظور امکان سنجی استفاده از پاسخ سؤالات پرسشنامه نیز، ساختار تحلیل پرسشنامه ارائه شد تا اولویت بندی فاکتورها و ارتباط میان آنها مشخص شود.
با توجه به داشتن ویژگی‌های یک مدل طراحی سیستم قابل کاربرد و قابل اعتماد از این پرسشنامه، می‌توان با تحلیل پاسخ‌های آن اطلاعات لازم را برای ارزیابی مدل فراهم کرد.

فصل ۶

اعتبارسنجی

مقدمه

در فصل قبل، پرسشنامه‌ای برای ارزیابی فاکتورهای مدل و روابط میان آنها و میزان اهمیت هر یک که در ۳ بخش بررسی روال کلی، بررسی عوامل مؤثر بر جمع آوری نیازمندها، بررسی عوامل موثر بر آنالیز ریسک طراحی شده بود، ارائه شد. ارتباط میان تک تک سؤالات پرسشنامه و هر یک از عناصر مدل مورد بررسی قرار گرفت و در جدولی به تفکیک ارائه شد. زمینه تحلیلی پرسشنامه نیز بررسی شد. در این فصل، پرسشنامه طراحی شده برای ارزیابی مدل به ۵۰ نفر از خبرگان طراحی سیستم‌های کامپیوتری در یکی از بهترین شرکت‌های فعال در زمینه طراحی و تولید نرم افزارهای بانکداری الکترونیکی، داده شد تا از پاسخ به سؤالات پرسشنامه، برای ارزیابی مدل استفاده شود.

معرفی جامعه آماری

درکشورمان شرکت‌های زیادی در زمینه بانکداری، علی‌الخصوص بانکداری الکترونیک در حال فعالیت هستند. یکی از شرکت‌های بزرگ در این عرصه، شرکت توسعه سامانه‌های نرم افزاری نگین (توسن) است.
این شرکت از واحدهای مختلف که در زمینه‌های مختلف بانکداری فعالیت می‌کنند تشکیل شده‌است. (مانند واحد بانکداری خرد، کارت، بانکداری مدرن و. .. ). حدود ۷۰% بازار بانکداری علی الخصوصص بانکداری مدرن در اختیار این شرکت می‌باشد.
جامعه آماری انتخاب شده، ۵۰ نفر از برنامه نویسان، تحلیلگران و آزمونگران واحد بانکداری مدرن این شرکت هستند. سطح تحصیلات جامعه آماری، لیسانس، فوق لیسانس و دکترای شاخه‌های مختلف کامپیوتر از بهترین دانشگاه‌های کشورمان است. افراد جامعه آماری دارای حداقل ۱ سال سابقه طراحی، برنامه نویسی، تحلیل و آزمونگری در سیستم‌های بانکداری مدرن هستند و با چالش‌ها و مشکلات این حوزه به خوبی آشنایی داشته و بارها برای حل مشکلات این حوزه و جذب بازار مشتریان، جلسات متعددی برگزار کرده‌اند تا برای حل مشکلات مذکور، تصمیماتی در سطوح مختلف طراحی رابط کاربری تا طراحی معماری اتخاذکنند.
با توجه به توضیحات داده شده، جامعه آماری انتخاب شده، از هر نظر برای این پایان نامه مناسب بوده و در زمینه طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد با توجه به‌اینکه قابلیت کاربری و اعتماد سیستم‌های نرم افزاری از ویژگی‌های حیاتی برای سیستم‌های نرم افزاری در جهت جذب بازار است، تجربیات ارزنده‌ای دارند.

جمع بندی نظر خبرگان

پاسخ‌های پرسشنامه در جدول ۶-۱ ارائه شده‌است. سطرهای این جدول سؤالات پرسشنامه را مشخص می‌کند و سؤالات مربوط به هر بخش مدل از هم تفکیک شده‌است. در انتهای هر سطر، پاسخ جمعیت مورد مطالعه به هر یک از پاسخ‌های ۱ تا ۵ درج شده‌است. بدین ترتیب درصد پاسخ‌های جمعیت مورد مطالعه به هر یک پاسخ‌ها، باهم قابل مقایسه خواهد بود. در ستون اولویت، اولویت و میزان اهمیت هر یک از عناصر مدل، در مقایسه با عناصر دیگر مدل از نظر جمعیت مورد مطالعه درج شده‌است تا به بخش تحلیل پرسشنامه جامع عمل پوشانده شود.
اولویت بندی از عدد ۱ که کم‌ترین اولویت را به خود اختصاص می‌دهد آغاز شده و به ۲۷ که نشان دهنده بیشترین اولویت است می‌رسد. که با توجه به درصد پاسخ به گزینه‌های مربوط به هر سؤال، اولویت بندی شده‌است.
جدول ۶ – ۱ – نتایج پرسشنامه

۱-بررسی پاسخ‌های جامعه آماری نتایج زیر را به دست می‌دهد:
بیشترین پاسخ به ۸۱٫ ۲۵% از سؤالات، پاسخ‌های زیاد و خیلی زیاد بوده است که ۲۳٫ ۷% آنها، خیلی زیاد و ۷۶٫ ۹۲% آنها، زیاد وبوده است.
بیشترین پاسخ به ۱۸٫ ۷۵% از سؤالات، پاسخ متوسط بوده است.
پاسخ‌های کم و خیلی کم در پاسخ هیچ از سؤالات، بیشترین پاسخ را به خود اختصاص نمی ‌دهد.
نتایج بالا، گویای این مطلب است که ۸۱٫ ۲۵% عناصر مدل ارائه شده، از نظر جامعه خبرگان آماری، ارتباط زیاد یا خیلی زیاد در طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد دارد و ۱۸٫ ۷۵% جامعه خبرگان آماری، معتقدند که‌این ارتباط، متوسط است. در نتیجه مدل ارائه شده از نظر جامعه آماری مورد قبول می‌باشد.
اولویت‌های عناصر و روابط موجود در مدل که در جدول بالا مشخص شده‌است.

جمع بندی

در این فصل پاسخ‌های پرسشنامه خبرگان مورد بررسی قرار گرفت و با تحلیل صورت گرفته روی پاسخ‌ها، مشخص شد که ۸۱٫ ۲۵% در صد سؤالات دارای پاسخ‌های زیاد و خیلی زیاد و ۱۸٫ ۷۵% آنها دارای پاسخ‌های متوسط بوده اند که نشان از مقبولیت مدل از نظر خبرگان بوده است. سپس اولویت عناصر مدل با استفاده از نتایج پرسشنامه و مدل تحلیلی پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت.
با توجه به فعالیت‌های مختلف صورت گرفته در این فصل که به طور خلاصه در این بخش به آن اشاره شد، می توان برای گسترش دست آوردهای تحقیقی مباحثی را مطرح کرد که در فصل بعد به آن اشاره شده‌است.

فصل۷

نتیجه گیری و پیشنهادات برای تحقیقات آتی

مقدمه

امروزه استفاده از سیستم‌های کامپیوتری و نرم افزاری، جزئی جدایی ناپذیر از روال کاری شرکت‌ها و سازمانهای مختلف است و بدون استفاده از این سیستم‌ها، روال کاری شرکت و سازمانها فلج شده و در صورت برگشت به روال سنتی، بازده کاری به صورت باورنکردنی کاهش خواهد یافت. در نتیجه استفاده از سیستم‌های کامپیوتری امری حیاتی در شرکت‌های امروزی محسوب می‌شود.
سیستم‌های نرم افزاری برای ارائه خدمات بهتر و مطلوب‌تر که منجر به افزایش بازده کاری سازمان شود، باید قابلیت کاربری و اعتماد بالایی داشته باشند. قابلیت کاربری تا اینکه کاربران به راحتی برای انجام وظایف خود با سیستم ارتباط برقرار کنند و قابلیت اعتماد برای اینکه مکانیزم‌های امنیتی لازم در سیستم‌های نرم افزاری برای حفظ امنیت سازمان پیاده سازی شده باشد. در این میان گاهی روال‌های امنیتی از قابلیت کاربری لازم برخوردار نیستند. درنتیجه کاربران سعی در کشف روال‌هایی دارند که منجر به عدم اجرای این روال‌ها شود و یا به اشتباه یا ناخواسته روال‌ها را اجرا نمی‌کنند یا روال را نادرست اجرا می‌کنند که امنیت سازمان را با خطر جدی مواجه خواهد کرد.
طراحی سیستم‌هایی که قابلیت کاربری و اعتماد بالایی داشته باشند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای طراحی سیستم‌های اینچنینی، نیاز به اطلاع از فاکتورهایی است که در طراحی مؤثر خواهد بود و
طراحی را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد. تا چشم اندازی برای طراحان در جهت طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد باشد.
آنچه در این پایان نامه ارائه شد، بررسی مشکلات سیستم‌های نرم افزاری از نظر قابلیت کاربری و اعتماد ا، راه کارهای طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد تاکنون و در نهایت ارائه مدلی با توجه به مطالعات انجام شده، با در نظر گرفتن فاکتورهای مؤثر هم در زمینه قابلیت کاربری و هم در زمینه طراحی قابلیت اعتماد بوده است و در نهایت نیز پرسشنامه‌ای تدوین شد تا خبرگان حوزه IT ، نظر خود را درباره مدل ارائه شده اعلام دارند و سعی شد تا بر اساس تحلیل نتایج پرسشنامه، هر یک از عناصر مدل بر اساس اولویت و اهمیت آنها طبقه بندی می‌شود.
در این فصل به بررسی نتایج حاصله، سهم علمی پایان نامه، کاربردها و پیشنهادات برای تحقیقات آتی پرداخته خواهد شد.

روال پایان نامه و نتایج حاصله

در این پایان نامه ابتدا تعاریف اولیه و ادبیات مربوط به قابلیت کاربری و قابلیت اعتماد از هر دو دیدگاه روانشناسی و امنیت مورد بررسی قرار گرفت. و چهارچوب‌های هر دو حوزه معرفی شد و اجزای مدل‌های معرفی شده در این زمینه بیان شد. پس از آن، مروری بر روی تحقیقات انجام شده در زمینه روش‌های طراحی امنیت اطلاعات، امنیت قابل کاربرد، چالش‌های طراحی قابل کاربرد و انواع رویکردهای کاربر محور انجام شد. در ادامه انواع ابزارهای طراحی قابلیت معرفی شد.
به منظور ارائه مدل طراحی، عوامل مرتبط و تأثیرگذار بر این طراحی و ارتباط میان این عناصر با توجه به ادبیات موضوعی مرور شده و تجربیات خبرگان، مورد بررسی قرار گرفت و تحت مدلی به تصویر کشیده شد و سپس با تهیه پرسشنامه‌ای که هر سؤال آن با عناصر مدل در ارتباط بودند، نسبت به ارزیابی مدل اقدام شد. جامعه آماری از افراد خبره و کارمندان یکی از مهره‌های اصلی در طراحی سیستم‌های بانکداری الکترونیکی کشورمان انتخاب شد تا افراد خبره و حائز شرایط در مورد مدل نظر خود را ارائه دهند. در نتیجه مشخص شد که هر یک از عناصر مدل در طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد، نقش اساسی ایفا می‌کنند و در نظر گرفتن این عناصر در چشم انداز طراحی اینچنین سیستم‌هایی، بخش عمده‌ای از عوامل تأثیر گذار را در طراحی دخیل خواهد کرد.
جهت امکان سنجی استفاده از پاسخ سؤا

لات پرسشنامه، با توجه به پاسخ سؤالات، میزان اهمیت و اولویت هر یک از عناصر مدل طبقه بندی شد.
نتایج حاصل از پایان نامه به طور خلاصه به صورت زیر بیان می‌شود:
روال کلی از آغاز طراحی سیستم‌های قابل کاربرد و قابل اعتماد تا تحویل به مشتری
مدل مربوط به مرحله جمع آوری نیازمندی‌ها با توجه به اهمیت جمع آوری نیازمندی‌ها و عناصر دخیل در این مرحله
مدل مربوط به مرحله آنالیز ریسک با توجه به اهمیت تحلیل ریسک‌های سیستم و عناصر دخیل در این مرحله
طبقه بندی عناصر موجود در مدل بر اساس اولویت

شکل ۳- ۲: «مدل ریاضی» شنون و ویوور، ارتباطات را به عنوان فرایندی خطی و یک طرفه توصیف می کند (۱۹۴۹)
در این فرایند، منبع اطلاعات یک پیام یا زنجیره ای از پیام های ارتباطی را تولید می کند، در مرحله بعد این پیام توسط یک فرستنده تبدیل به سیگنال می شود، این سیگنال ها باید با مجرایی که به گیرنده منتهی می شود سازگار باشند. گیرنده برعکس کار فرستنده پیام را از سیگنال باز سازی می کند، سپس پیام دریافتی به مقصد (هدف) می رسد. البته سیگنال آسیب پذیر است چون ممکن است به وسیله پارازیت دچار اختلال شود.[۵۰]
شنون و ویوور برای مطالعه ارتباطات سه سطح مشخص کرده اند:
سطح الف (مسائل فنی)، با چه دقت و صحتی می توان نمادهای ارتباطی را انتقال داد؟
سطح ب (مسائل معنایی)، نمادهای منتقل شده با چه دقتی معنای مطلوب را می رسانند؟
سطح ج (مسائل تأثیرگذار)، به چه میزان معنای دریافت شده به نحو دلخواه بر رفتار مخاطب تأثیر خواهد گذاشت؟
چون معنا در پیام نهفته است به نظر شانن و ویور اصطلاح رمزگذاری صحت معنا را افزایش می دهد، ولی در اینجا عواملی فرهنگی نیز در کار هستند که الگو در وصف آنها ناتوان است، معنا همان قدر در فرهنگ نهفته است که در پیام. اینکه (الف) به طرز مؤثری با (ب) ارتباط برقرار کرده است چون (ب) به نحو مطلوب به (الف) پاسخ داده است. آنان ادعا می کنند که این سه سطح نفوذ ناپذیر نیستند، بلکه به هم مربوط و همبسته اند و الگو به رغم ریشه داشتن در سطح (الف) به خوبی در سه سطح کار می کند. نکته قابل توجّه مطالعه ارتباط در هر یک و در تمام این سطوح آن است که درک کنیم چگونه می توانیم بر صحت و کارایی فرایند بیفزاییم.[۵۱]
در این الگو منبع را تصمیم گیرنده می دانند یعنی منبع تصمیم می گیرد که کدام پیام ارسال شود یا از میان مجموعه پیام های ممکن یکی را برمی گزیند، سپس این پیام گزینش شده را انتقال دهنده به نشانه بدل می کند که از راه مجرا به گیرنده ارسال می شود.
در این الگو سه اصطلاح مطرح است:
اختلال یا پارازیت: اختلال هر چیزی است که بین انتقال و دریافت به نشانه افزوده شود بدون آنکه منبع قصد انجام آن را داشته باشد. آنها اختلال معنایی را هرگونه تحریف معنا می دانند که بر دریافت پیام در مقصد تأثیر بگذارد.
اطلاعات: «شنون و ویور به رغم ادعای شان دالّ بر اینکه در سطوح الف، ب و ج عمل می کنند، در واقع کارشان را در سطح الف متمرکز کرده اند. در این سطح آنان واژه اطلاعات را در معنایی تخصصی و فنی به کار می برند که مقدار قابل پیش بینی نشانه است یعنی بدون توجّه به محتوا و معنای معمول، شمار انتخاب هایی که بر روی فرستنده گشوده در نظر دارند.
حشو و آنتروپی: مفهوم حشو وابستگی نزدیکی به «اطلاعات» دارد، حشو یعنی یک پیام پیش بینی پذیر یا قراردادی باشد و آنتروپی متضاد حشو است.
حشو نتیجه پیش بینی پذیری زیاد و آنتروپی نشانه پیش بینی پذیری کم است، بنابراین پیامی با پیش بینی پذیری اندک را می توان آنتروپی و دارای اطلاعات بسیار دانست، برعکس پیامی با پیش بینی پذیری زیاد دارای حشو با اطلاعات کم است. مثلاً اگر به دوستی در خیابان برخورد کنید و بگویید «سلام»، پیامی با پیش بینی پذیری بسیار و حشو بسیار فرستاده اید. حشو نه تنها در ارتباطات مفید است که کاملاً حیاتی است. ارتباط به طور نظری می تواند بدون حشو شکل بگیرد، اما امکان ارتباط بدون حشو در موقعیت های عملی چنان نادر است که گویی وجود ندارد، لذا درجه ای از حشو برای ارتباط عملی ضروری است. ارتباطِ الفت ساز دارای حشو بسیار است، چون به روابط موجود دلبسته است،‌ نه به اطلاعات تازه. رفتار و کلمات قراردادی در موقعیت های میان فردی مانند احوالپرسی الفت ساز است، ارتباطی توأم با حشو که روابط اجتماعی را تثبیت و تقویت می کند.[۵۲]
 
 
 

به چه منظوری؟
با چه تأثیری؟

شکل ۷- ۲: گسترش فرمول لسول توسط بردداک
مدل لاسول ویژگی معمول مدل های ارتباطی ابتدایی را نشان می دهد. او کم و بیش می پذیرد که ارتباط گر قصد تأثیرگذاری بر گیرنده را دارد. بنابراین، باید ارتباطات را عمدتاً یک فرایند اقناعی تلقی کرد. فرض دیگر آن است که پیام ها همیشه دارای تأثیراتی هستند. مدل هایی نظیر این، یقیناً در تمایل به غلو درباره آثار ارتباطات جمعی، مؤثر بوده اند؛ از سوی دیگر هنگامی که ما می دانیم لسول در آن زمان به ارتباطات سیاسی و تبلیغات علاقه مند بوده است، چندان عجیب به نظر نمی آید، زیرا این فرمول برای تحلیل تبلیغات سیاسی بسیار مناسب است.
بردداک تأکید می کند، این فرمول به دلیل آن که پژوهشگر را به حوزه های مجزای پژوهش رهنمون می شود، ممکن است گمراه کننده باشد. در واقع حوزه های پژوهش تا حدود بسیار زیادی به هم مرتبط هستند. لسول همچنین به خاطر حذف عنصر بازخورد، مورد انتقاد قرار گرفته است. در این خصوص نیز مدل او، دیدگاه عمومی زمانی را بازتاب می دهد که فرمول او نگاشته شده است. اما این انتقاد نباید این واقعیت را پنهان کند که فرمول لسول حتی امروز هم یک روش مناسب و فراگیر برای آشنا کردن افراد با مطالعه فرایند ارتباطات است.[۶۰]
«این مدل یک تعبیر لفظی از الگوی اصلی شانن و ویور است که همانند آن یک الگوی خطی است، چراکه ارتباطات را انتقال پیام می داند و موضوع «تأثیر» را بیش از معنا می پروراند. از آنجا که «تأثیر مستلزم تغییر قابل مشاهده و سنجش در گیرنده است که عناصر قابل شناساییِ فرایند سبب آن شده باشند.» تغییرِ یکی از این عناصر تأثیر را تغییر خواهد داد که می توان رمزگذار یا پیام و یا مجرا را تغییر داد و هر یک از این تغییرات سبب تغییر متناسب تأثیر می شوند.»[۶۱]
تبیین نظریه سیستم دعوت در قرآن کریم
تعاریف و مفاهیم
مفهوم دعوت
دعوت از ریشۀ (د ع و) بر وزن (فَعَلَ) به معنای خواندن است. در المفردات راغب آمده است: «دعا مثل نداء است مگر آنکه نداء گاهى فقط خواندن است بدون ذکر اسم ولى دعا بیشتر با ذکر اسم می شود مثل: اى زید و در باب نون گفته: نداء بلند کردن صدا و اظهار آن است و گاهى به مجرد صدا اطلاق می شود.»[۶۲]
همچنین: «دعاء به معنى خواندن و حاجت خواستن و استمداد است و گاهى مطلق خواندن از آن منظور است و گاهى مراد همان درخواست و استمداد است.»[۶۳]
«کلمه دعوت به معناى معطوف کردن توجه و نظر شخص دعوت شده است به سوى چیزى که آن شخص دعوت شده است که هم شامل دعوت کردن به وسیله لفظ مى‏شود و هم شامل آنجایى که کسى را با اشاره و یا نامه دعوت کنند.»[۶۴]
پس دعوت به معنای فراخواندن شخص به سوى امری است.
در فرهنگ قرآن واژه‏هایی مانند: «دعوت، اعلام، ارشاد، انذار، تبشیر، تبلیغ، امر به‏ معروف و نهى از منکر، نصح، حکمت، موعظه، مجادله و…»، هر یک بار معنایی ویژه‏اى در بردارد.
الف) دعوت: «کلمه دعوت به معناى معطوف کردن توجه و نظر شخص دعوت شده است به سوى چیزى که آن شخص دعوت شده است که هم شامل دعوت کردن به وسیله لفظ مى‏شود و هم شامل آنجایى که کسى را با اشاره و یا نامه دعوت کنند.»[۶۵]
ب) اعلام: «کلمه «أعلام» جمع «علم» است که به معناى علامت است.»[۶۶]
ت) ارشاد: «کلمه «رشد» که هم با ضمه «راء» و هم با ضمه «راء و شین» خوانده مى‏شود به معناى رسیدن به واقع مطلب و حقیقت امر و وسط طریق است و معلوم است که رسیدن به واقع امر، منوط بر این است که راه راست و وسط طریق را پیدا کرده باشد، پس رسیدن به راه، یکى از مصادیق وجه الامر است.»[۶۷]
پ) انذار: «هدایت، قضایى است حتمى، و به همین جهت منذر حقیقى خداى تعالى است، هر چند که با زبان رسول خدا (ص) انجام شود.»[۶۸]
ر) تبشیر: «نداى بشرى (مژده) مانند نداى به «اسف» و «ویل» و نظایر آن در جایى به کار مى‏رود که بخواهند بفهمانند که حادثه خیر و یا شر حاضر و هویدا است.»[۶۹] همچنین «کلمه «بشارت» و «بشرى» به معناى هر خیرى است که تو را خوشحال کند.»[۷۰]
ز) تبلیغ: کلمه «بلاغ»- به طورى که راغب گفته ماده (بلغ)- به معناى تبلیغ است.»[۷۱] همچنین «کلمه «بلاغ» به معناى تبلیغ است و مراد از آن تبلیغ رسالت است.»[۷۲]
د) امر به معروف و نهی از منکر: «راغب در مفردات گفته است: معناى منکر، آن کارى است که مردم در جامعه خود آن را نشناسند، یعنى در جامعه متروک باشد، حال یا به خاطر زشتیش و یا به خاطر اینکه جرم و گناه است، مانند عمل مواقعه و یا کشف عورت در انظار مردم، آن هم در جوامع اسلامى.»[۷۳]
ذ) نصح: «راغب در مفردات گفته: کلمه «نصح» به معناى به کار بردن نهایت درجه قدرت خود در عمل و یا سخنى است که در آن عمل و یا سخن مصلحتى براى صاحبش باشد.»[۷۴]
ط) حکمت: «معنى حکمت به طورى که در مفردات (مفردات راغب، ماده «حکم») آمده به معناى اصابت حقّ و رسیدن به آن به وسیلۀ علم و عقل است.»[۷۵]

شکل ۱- ۴: «مدل ریاضی» شنون و ویوور، ارتباطات را به عنوان فرایندی خطی و یک طرفه توصیف می کند (۱۹۴۹)
مؤلفه ها و اجزای این مدل عبارت اند از:
منبع اطلاعات: تولید کنندۀ یک پیام یا زنجیره ای از پیام های ارتباطی است؛
فرستنده یا رمزگذار: پیام را از طریق یک مجرای ارتباطی به گیرنده ارسال می کند؛
گیرنده یا رمزخوان: پیام را بازسازی می کند؛
مقصد: پیام دریافتی توسط رمزخوان به مقصد می رسد؛
پارازیت: وابسته به کانال یا پیام است که ممکن است یک قطع صدای رادیویی، یک محرک نامربوط در خواندن یا شنیدن، در بیان صحبت دیگری پریدن یا صدای نارسائی تلفن باشد.
در این الگو منبع را تصمیم گیرنده می دانند یعنی منبع تصمیم می گیرد که کدام پیام ارسال شود یا از میان مجموعه پیام های ممکن یکی را برمی گزیند، سپس این پیام گزینش شده را انتقال دهنده به نشانه بدل می کند که از راه مجرا به گیرنده ارسال می شود.»
در این الگو سه اصطلاح مطرح است:
اختلال یا پارازیت: اختلال هر چیزی است که بین انتقال و دریافت به نشانه افزوده شود بدون آنکه منبع قصد انجام آن را داشته باشد. آنها اختلال معنایی را هرگونه تحریف معنا می دانند که بر دریافت پیام در مقصد تأثیر بگذارد.
اطلاعات: «شنون و ویور به رغم ادعایشان دالّ بر اینکه در سطوح الف، ب و ج عمل می کنند، در واقع کارشان را در سطح الف متمرکز کرده اند. در این سطح آنان واژه اطلاعات را در معنایی تخصصی و فنی به کار می برند که مقدار قابل پیش بینی نشانه است یعنی بدون توجّه به محتوا و معنای معمول، شمار انتخاب هایی که بر روی فرستنده گشوده در نظر دارند.
حشو و آنتروپی: مفهوم حشو وابستگی نزدیکی به «اطلاعات» دارد، حشو یعنی یک پیام پیش بینی پذیر یا قراردادی باشد و آنتروپی متضاد حشو است.
گسترش مدل شنون و ویوور
«دفلور در سال ۱۹۶۶، مدل شنون ویوور را دربارۀ مقایسۀ معنای پیام تولید شده با معنای دریافت شده، گسترش داد. او خاطر نشان کرد که در فرایند ارتباطات، معنا تبدیل به «پیام» می شود و توضیح داد که چگونه فرستنده، «پیام» را به «اطلاعات» تبدیل می کند، سپس این اطلاعات از یک مجرا (مثلاً یک رسانه جمعی) می گذرد. گیرنده «اطلاعات» را به شکل «پیام» رمزگشایی می کند که در مقصد این پیام، به نوبه خود تبدیل به معنا می شود. اگر بین دو معنا، معنای اولیه و معنای دریافتی در مقصد، انطباقی وجود داشته باشد، ارتباط برقرار شده است. اما همان طور که دفلور می گوید، این انطباق به ندرت کامل است.
بنابراین مدل شنون و ویوور به خاطر خطی بودن و نداشتن بازخورد مورد انتقاد قرار گرفت و به این صورت به شکل مهمی، تکمیل شد. این مدل از نظر نموداری به صورت شکل زیر است: