چکیده

کشور ایـران از لـحاظ جغرافیایی بر روی کمربند معدنی جهان قـرار دارد و از ذخائــر عظیم فلـزات و کانی های با ارزش برخــوردار است. فلز طلا به عنوان یک سرمایه ملی و منبع ثروت و سامانه کنترلی پولی و  پشتوانه اقتصادی کشور مطرح می باشد و اهمیت آن بخاطر لذا فرایند های تولید آن نیز باید مدنظر قرار گیرد . لذا این تحقیق در ابتدای امر با استفاده از روش دلفی به شناسایی فرایندهای تولید طلا و عوامل مؤثر بر انتخاب فرایند تولید طلا و در مرحله بعد با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با توجه به عوامل به اولویت بندی فرآیندهای تولید در هر عامل پرداخته و در مرحله بعد با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا که لیچینگ مستقیم می باشد و بالا ترین بهره وری را دارد انتخاب گردیده ودر مرحله آخر نیازها و خواسته مشتریان انتخاب و الویت بندی گردیده است .

1-1مقدمه

           تاریخ زیور آلات را می‌توان تا دوران ما قبل تاریخ نیز دنبال نمود. تا قبل از ۲۰۰۰۰ سال پیش هیچ محصول طبیعی کار شده به عنوان چیزی که امروزه به آن زیور آلات گفته شود مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. هر چند ممکن است جنبه‌های زیبایی و لذت بردن از زیورآلات نقش داشته‌است. اما در جدال سخت برای بقاء ودر برخورد با نیروهای طبیعت چاره‌ای جز قناعت به آنچه برای زندگی ضروری است نبود از این رو چیزی که امروزه به آن زیوزآلات گفته می‌شود متناسب با دیدگاه هر دوره دارای عملکرد منحصر به فرد نیاز زندگی بوده‌است:

۱-زنجیرهایی از جنس استخوان دیدان و چنگال حیوانات برای جادوی شکار ضروری بوده‌است.
۲- طلسمها به منظور حفاظت بدن از نیروهای موهوم طبیعت به کار گرفته می‌شدند و می‌بایستی ارواح خبیث را دور نمایند.

مهارتها و تجربیات به دست آمده در تولید ابزار برای تزئین استخوان کهربا و سنگ با موضوعات حکاکی شده وحتی طراحی اشکال مجسم از این مواد مورد استفاده قرار گرفتند. همین که انسانها در تقریبا ۶۰۰۰ سال قبل آموختند که چگونه با فلز کار کنند بهره وری کار به میزان زیادی افزایش یافت . با تقسیم کار به دامداری کشاورزی و پیشه وری امکان آن به وجود آمد که هر کس بیشتر از ح نیاز خود تولید کند . دیگر ضرورتی برای تولید دسته جمعی نبود. هرآنچه از فلز بود مانند ابزارها سلاح ها و نیز آلات توسط یک آهنگر ساخته می‌شد. پیشرفت فزاینده روشهای فلز کاری و افزایش تنوع روشهای صنعتگری منجر به رشد تخصص صنعتگران و فلز کاران گردید و در این میان رفته رفته آهنگران و طلاسازانی به وجود آمدند که تخصص آنها ساخت زیورآلات و وسایل تزیینی از طلا، نقره، مس، برنز و آهن بود .اما اکنون فرایندهای مختلفی برای تولید طلا وجود دارد که در این تحقیق به بررسی آن فرایند ها و مشکلاتی که بر سر راه آنها وجود دارد پرداخته شده و سپس به دنبال تعیین بهترین فرایند تولید طلا خواهیم بود.

1-2 بیان مسئله

یکی ازعوامل مهم برای برنامه ریزی اقتصادی یک کشور در حالت توسعه همانند ایران ، داشتن اطلاعات ا ز مزیتهای نسبی مواد  معدن ید را مر تولید وصادرات است. آگاهی از مزیتهای نسبی در بخش تجارت خارجی به منظورگسترش صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی به اقتصاد تک محصولی نفت، از ضرورتهای برنامه ریزی کشور است .اهمیت طلا به عنوان یک منبع ثروت و همچنین نقش کنترلی آندر سامانه پولی جهان، دو عامل مطرح به عنوان نیروی محرکه اصلی در اکتشاف، استخراج و تولید طلا  می­باشند. طلا  امروزه  به  عنوان  اصلی  ترین  مبنای  مبادلات  تجاری و بازرگانی  درآمده  و در  بین  ملل  صنعتی جهان ، به  صورت  پشتوانه  رسمی  یا  غیر رسمی  برای  پول  مطرح  است و  بانکهای  مرکزی  آنرا  به  عنوان  ذخیره پولی  نگهداری می­کنند. سهم  زیادی از افزایش سرمایه­ گذاری در زمینه مواد معدنی فلزی در جهان، در چند سال گذشته­، مربوط به فلز طلا بوده  است. طلا فلزی  است  زرد  رنگ  و گرانبها که  از زمانهای قدیم  انسانها  به  دنبال  معادن  طلا  در  رودخانه­ها و  کیمیاگری بوده­اند. این  فلز  زیبا  و  قیمتی در  زبان  فارسی  زر، فرانسوی  به  ORدر  انگلیسیGOLD  و  عربی  به  ذهب  معروف  است . طلا  با علامت  اختصاری AU ، عدد اتمی 79 ، جرم اتمی 7/196gr/mol  و وزن مخصوص  19.33 اولین  فلزی  است  که  به  علت  زیبایی  و دوامش  توسط  انسان  کشف  و مورد  استفاده  قرار  گرفته  است. وجود آثاری  از  طلا  در رسوبات  دوره  نو سنگی (4 تا 5 هزار سال  قبل از  میلاد  مسیح) و نیز  وجود  طلا  در  آفریقا  و جنوب  اروپا  در  2 تا 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح دلالت بر قدمت معدنکاری برای دستیابی به این فلز دارد. نقطه ذوب طلا 1063 و نقطه جوش آن 2700درجه سانتیگراد و سختی آن  بر حسب  جدول  موس5 /2 تا 3 است. این فلز به  سبب  داشتن  بعضی  خصوصیات  فیزیکی  و شیمیایی مورد  توجه  خاصی  قرار گرفته  است. خواص  چکش  خواری  از خصوصیات  بارزاین  فلز  است و در مقایسه با دیگر فلزها از خاصیت ورقه و مفتول شدن زیادتری بر خوردار است.  طلا ازنظرخواص  شیمیایی  یکی  ازخنثی ترین  فلزات  محسوب  شده  و در مقابل قویترین محلولهای قلیایی مقاوم و در تماس با اسیدهای خالص به جز اسید سیلینیک پایدار ودرتیزاب سلطانی براحتی حل می شود.بخش اعظم طلا در طبیعت ، به صورت  فلز آزاد پیدا میشود.این عنصر به هیچ وجه خالص نیست وتقریباً همیشه با مقدار قابل توجه­ا­ی  نقره (2تا20درصد(،بلور آمیخته تشکیل می­دهد. مس و بیسموت نیز ممکن است به مقدار کم در طلا وجود داشته باشد.طلا مانند بسیاری از فلزات دیگراز قبیل:مس ، روی ،آهن ، سرب و….. میباشد که باید از معدن استخراج شده و طی فرایندهای خاص درکارخانه­ها مورد عملیات فراوری قرار گرفته و تولید شود.

در حال حاضر یکی از مهمترین مراکز  فراوری  و تولید طلا در ایران  مجتمع طلای موته  می باشد.مجتم عطلای موته در استان اصفهان ، در295  کیلومتری  جنوب  غربی  تهران و60کیلومتری جنوب دلیجان ،57 کیلومتری گلپایگان،60 کیلومتری شهر میمه و 7 کیلومتری روستای موته در مسیر جاده اصفهان – گلپایگان قراردارد.فعالیت­های اصلی اکتشافی در منطقه موته توسط شرکت سهامی کل معادن ایران از سال  1336آغاز واکتشافات مقدماتی و نیمه تفصیلی انجام شد. با توجه به مطالعات انجام شده کانسارهای شناخته شده در منطقه موته  بالغ  بر 9 محدوده به وسعت 150 کیلومتر مربع شناسایی شده است که عبارتند از: 

چاه خاتون، سنجده، دره اشکی، قرم قرم ،تنگه زر، چاه باغ، چاه علامه، چشمه گوهر و سهکلپ .اکتشافات تفصیلی  بر روی پتانسیل­های شناخته شده در منطقه طلا دار موته مجدداً در سال 1359 آغاز و در سال 1369 قرار داد انجام مطالعات تکمیلی و تخمین ذخیره و طراحی بلند مدت معادن چاه خاتون وسنجده واحداث کارخانه با شرکت استرالیایی BHP منعقد و در اسفند ماه سال1371  بهره برداری آزمایشی از کارخانه طلای موته آغاز و  در خرداد ماه 1372 رسماً این مجتمع فعالیت استخراج و استحصال طلا را آغاز نمود و بهره برداری از این کارخانه به شرکت طلای ایران واگذار گردید .در سال  1376کلیه امور مربوط به مجتمع طلای موته ، بار دیگر به شرکت سهامی کل معادن ایران منتقل شد که در سال 1379 این شرکت به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران تغییر نام یافت و امور مربوط به اکثر معادن ایران از جمله مجتمع طلای موته به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران واگذار گردید .مجتمع طلای موته اولین تولید کننده طلا در ایران و معادن طلای موته جزو معادن فعال طلای کشور است.از 9 کانسار شناسایی شده در منطقه موته، تنها معادن سنجده و چاه خاتون درحال حاضر فعال بوده وخوراک کارخانه تولید طلای موته را تأمین می­کنند. در حال حاضربه جز مجتمع طلای موته،استخراج طلا از کانسارهای  پلاسری منطقه آستانه اراک، معدن طلای زرمهر مشهد،آق دره تکاب در آذربایجان غربی و زرشوران زنجان نیزانجام می­گیرد .

در این تحقیق می خواهیم به بررسی روشهای تولید طلا بپردازیم و بهترین روش را انتخاب کنیم. روشهای مختلفی برای تولید طلا مورد استفاده قرار می­گیرند که مهمترین و اصلی ترین آنها عبارتند از: لیچینگ مستقیم، فلوتاسیون، جداکننده ثقلی، لیچینگ کپه­ای، ملغمه ،بیولیچینگ و قالکاری. در گذشته مشکلات برای فرآوری و تولید طلا کم بود ولی اکنون به دلایل مختلف با مشکلاتی از جمله : کاهش عیار ماده معدنی ،کاهش ذخیره ماده معدنی، مشکلات زیست محیطی، افزایش هزینه خرید مواد اولیه و انرژی به علت وجود تحریم ها، کاهش ریکاوری به دلیل وجود عناصر مزاحم همراه طلا و … مواجه هستیم که عملیات تولید طلا را با مشکل روبرو می­کند لذا در این تحقیق می­خواهیم مشکلات را بررسی نموده و در جهت حل آنها برآییم تا بتوانیم به بهترین حالت تولید طلا را انجام دهیم. و برای این منظور از روشهای تصمیم گیری چند معیاره مانند فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده می­شود.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.