چکیده

سازمانهای امروز برای توفیق باید نه فقط به محیط بیرونی سازمان از جهت مشتریانش بنگرد بلکه باید همه کارکنان، شهروندان، همه آدمیان و همه طبیعت این کره خاکی را مشتری خود بداند . توجه به مسائل اجتماعی مستلزم ایجاد ساختارهای لازم در سازمان‌ها و پایه گذاری فرهنگ جامعه دوستی و کلی نگری است. بسیاری از محققان بر اهمیت تعهد سازمانی در جهت افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی تاکید نموده‌اند. به همین منظور هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر تعهد سازمانی بر مسئولیت اجتماعی است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان اداری سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست تهران که تعداد این افراد شامل 200 نفر می باشند . جهت تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد که حجم نمونه 132 حاصل گردید و در نهایت 126  پرسشنامه به دست محقق رسید . با استفاده از نرم افزار Spss  ،آزمون های مورد نظر بر روی داده ها صورت گرفتند. از آزمون همبستگی و آزمون رگرسیون برای بررسی فرضیات استفاده شد. نتا یج حاصل نشان می دهد که تعهد سازمانی تاثیر مثبت و معناداری بر مسئولیت قانونی،مسئولیت اخلاقی، مسئولیت اقتصادی و مسئولیت ملی  دارد. با توجه به نتایج فوق در نهایت تاثیر تعهد سازمانی بر مسئولیت اجتماعی مورد پذیرش قرار گرفت.

کلمات کلیدی: تعهد1، مسئولیت اجتماعی2، مسئولیت قانونی3، مسئولیت اخلاقی4، مسئولیت اقتصادی5، مسئولیت ملی6.

 

مقدمه

انسان موجودی اجتماعی است که از لحظه تولد تا آخر عمر در اجتماع به سر می‌برد و دائما در تعامل با انسانهای دیگر می‌باشد. وی همواره باید یاد بگیرد چگونه در جمع زندگی کند و نیازهای خود را ارضا نماید .این امر نیازمند به یکسری مهارتهای اجتماعی است که فرد در طی فرایند جامعه پذیری آن‌ها را فرا می‌گیرد و یادگیری درست آنها می‌تواند منجر به شکل گیری مسئولیت اجتماعی شود. در دهه اخیر مسئولیت اجتماعی به عنوان گسترش زمینه مطالعاتی که قبلا آموزش شهری و شهروندی نامیده می‌شد، ظهور کرده است . این مفهوم جدید بسیار وسیع‌تر است، بدین لحاظ که شامل توسعه مهارتهای اجتماعی می‌باشد که فرد و سازمان را قادر می‌سازد تا در جامعه بزرگ‌تر و اجتماع سیاسی، عضو مسئولیت پذیر و فعالی باشد (Berman, 1993). مسئولیت اجتماعی را پیروی از قوانین اجتماعی و برآوردن انتظاراتی که جامعه از فرد دارد تعریف کرده‌اند . این قوانین از نقشهای اجتماعی استنباط شده و در واقع بیانگر هنجارهای فرهنگی و اجتماعی است و چگونگی و میزان تعهد و التزام فرد نسبت به افراد دیگر جامعه را نشان می‌دهد(Ford, 1985). یکی از الزامات مسئولیت اجتماعی شرکتها تعهد سازمانی می باشد.  تعهد سازمانی بیانگر وابستگی به سازمان است .مفاهیم متعددی مانند وجدان، اخلاق کاری، رغبت و مسئولیت پذیری با وجود داشتن تفاوت‌های متعددی معادل با تعهد مورد استفاده قرارمی گیرند، به عبارتی مانند خیلی از مفاهیم روان شناختی سازمانی، تعهد نیز به شیوه‌های متفاوتی تعریف شده است (شکرزاده،1381).

اخیراً نگرش کلّی تعهد ­سازمانی به عنوان عامل مهمی برای درک، فهم و پیش‌بینی رفتار سازمانی و پیش بینی کننده خوبی برای تمایل به باقی ماندن در شغل آورده شده است. تعهد و پایبندی مانند رضایت، دو طرز (نگرش) نزدیک به هم هستند که بر رفتارهای مهمی مانند جابه­جایی و غیبت اثر می­گذارند. همچنین تعهد و پایبندی می­تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد. اندیشه تعهّد، موضوعی اصلی در نوشته­های مدیریت است. این اندیشه، یکی از ارزش­های اساسی است؛ که سازماندهی بر آن متّکی است و کارکنان بر اساس ملاک تعهد، ارزشیابی می­شوند. اغلب مدیران اعتقاد دارند که این تعهد، برای اثربخشی سازمانی ضرورتی تام دارد. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر تعهد بر مسئولیت اجتماعی است که در ادامه بررسی خواهد شد.

1-1 بیان مسئله

عصر جدید، شاهد انتقال دیدگاهای مدیران به فرا سوی سازمان‌ها بوده است. اگر در زمانه تیلور که او را پدر مدیریت علمی لقب داده‌اند، توصیه به مدیران این بود که کارگاههای خود را بهره ور نگه دارند و  در مکتب روابط انسانی، مدیران به ارضای نیازهای روحی و روانی خود تشویق می‌شدند، در زمانه حاضر مدیران را متوجه محیط‌های خارج از سازمان‌هایشان ساخته‌اند. منشور سنتی سازمان‌ها که تمام توجه مدیران را در بهره وری و سودآوری سازمان دید با منشوری جایگزین شد که توجه به مسائل محیطی و اجتماعی را در دستور کار مدیران قرار می‌دهد. سازمانهای امروز برای توفیق باید نه فقط به محیط بیرونی سازمان از جهت مشتریانش بنگرد بلکه باید همه کارکنان، شهروندان، همه آدمیان و همه طبیعت این کره خاکی را مشتری خود بداند . مدیران امروز باید علاوه بر مهارت‌های فنی،ادراکی و انسانی به مهارت اداره مسائل اجتماعی و پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و محیطی نیز مجهز بوده  و مسائل جامعه را جزء اهداف سازمانی خود در نظر بگیرند. توجه به مسائل اجتماعی مستلزم ایجاد ساختارهای لازم در سازمان‌ها و پایه گذاری فرهنگ جامعه دوستی و کلی نگری است. ایجاد باور و اعتقاد به مسئولیت اجتماعی، سنگ بنای مدیریت مسائل عمومی است و هر گاه مدیران مسئولیت اجتماعی در سازمان خود را ضرورتی اساسی نگاشته و آن را باور داشتند، مسلماً خود در پی فراهم آوردن سازوکارهای لازم برای تحقق آن خواهند شد. فراتر رفتن از چارچوب حداقل الزامات قانونی، مسئولیت اجتماعی است که سازمان در آن فعالیت دارد. در واقع مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، رویکردی متعالی به کسب و کار است که تاثیر اجتماعی یک سازمان بر جامعه چه داخلی و چه خارجی را مدنظر قرار می‌دهد و هدف اصلی آن گرد هم آوردن تمامی بخش‌ها اعم از دولتی، خصوصی و داوطلبان جهت همکاری با یکدیگر است تا از یک سو موجب همسویی منافع اقتصادی با محیط زیست و از سوی دیگر سبب توفیق ، رشد و پایداری کسب و کار شود. البته باید توجه داشت که وابستگی کسب و کار به مسئولیت اجتماعی متناسب با نوع کار و اندازه واحد اقتصادی است.

تعهد سازمانی به عنوان یکی از مهم ترین موضوعات تحقیق در روانشناسی صنعتی و رفتار سازمانی طی 30 سال گذشته، تاثیرات قابل ملاحظه ای بر روی بازده کاری کارکنان و نیز بسیاری از رفتارهای آنان بر جای گذاشته است. تعهد سازمانی بدان معناست که فرد سازمان را معرف خود دانسته و آرزو می کند که در عضویت سازمان باقی بماند. مسئله مهمی که در رشته علمی رفتار سازمانی مطرح است، این است که به مدیران آموخته می شود که چگونه موجبات انگیزش کارکنان خود را فراهم آورند،تا آنان نسبت به سازمان و کارفرمایان خود احساس وفاداری و تعهد بیشتری نمایند و در عین حال سازمان بتواند در صحنه رقابت جهانی هم باقی بماند. یکی از راههایی که مدیران می توانند از طریق آن باعث افزایش تعهد کارکنان خود شوند داشتن مسئولیت پذیری اجتماعی است. در صورتی تعهد در سازمان در سطح پایینی باشد به دلیل هزینه های تعویض، نوآوری کم، پایین آمدن انگیزش و تعهد می تواند منجر به بدتر شدن اوضاع یک سازمان شود (Hui, Lee & Roussean, 2004). برای غلبه بر این معایب بسیاری از سازمان‌ها با استفاده مسئولیت پذیری اجتماعی به دنبال ایجاد رضایت و تعلق پذیری  در کارکنانشان هستند. ایجاد نگرش‌های مثبت نسبت به سازمان سبب قبول و پذیرش اهداف و ارزش‌های سازمانی شده و باعث می‌شود که افراد حداکثر توان خود برای سازمان استفاده کند. رویهم رفته این موارد زمانی می‌تواند عملی شود که سازمان مجموعه ای از اقدامات اجتماعی مثل بهبود شرایط محیط کار، پایین آوردن فشار روابط بین افراد، فراهم آوردن برنامه های رفاه اجتماعی و سلامتی، امنیت را انجام دهند(2011،ALshbiel & AL-Awawdeh) . در نتیجه بسیاری از محققان بر اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی در جهت افزایش تعهد سازمانی تاکید نموده‌اند (Caroll, 1991; Welford, 2005). سازمان مورد مطالعه تحقیق حاضر اداره مرکزی حفاظت محیط زیست تهران است. این سازمان از مهمترین دستگاههای دولتی فعال در زمینه مسئولیت اجتماعی می باشد. برخی از اهداف این سازمان می توان به حفاظت از اکوسیستم های طبیعی کشور ، پیشگیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط زیست ، نظارت مستمر بر بهره برداری از منابع محیط زیست و… اشاره نمود. بر همین اساس هدف اصلی این تحقیق تحلیل اثرات تعهد کارکنان بر مسئولیت اجتماعی کارکنان اداره مرکزی حفاظت محیط زیست تهران است.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت