1. کاربری زمین به معنای پراکندگی فضایی کارکردهای شهری مانند مسکونی، تجاری، خرده فروشی، تفریحی و….

1. کاربری زمین به معنای چارچوبه ای دو بخشی برای نمایش نواحی شهری . این دو بخش عبارتند از :

– الگوهای فعالیّت مردم در محیط شهری به مؤسسات و فضاهای مورد نیاز آنان (فعالیت های در آمدزا، خرید و اوقات فراغت)؛
– تسهیلات و تجهیزات فیزیکی که برای استقرار فعالیّت های یاد شده در زمین های شهری ساخته می شوند.

3. کاربری زمین به معنای تنظیم روابط ساختاری– کارکردی چارچوبه ی دو بخشی بالا با سیستم های ارزشی حاکم بر الگوهای فضایی – کارکردی و فعالیت های مردم.

همچنین چاپین بیان می دارد که کاربری زمین در مقیاس شهر به عواملی همچون محدودیّت زمین، شکل و موقعیّت زمین، انواع فعالیّت، تراکم، نحوه ی توزیع زمین میان کاربری ها و مقایسه ی کاربری ها وابسته است. به عبارت دیگر، کاربری زمین شهری، توان استفاده از رویه ی زمین جهت اسقرار فعالیّت های گوناگون شهری است(بحرینی، ۱۳۷۷: ۱۸۱).
به طور کلّی، کاربری زمین شهری عبارت است از این که انواع فعالیت های شهری مانند مسکونی، درمانی، آموزشی، اداری، راهها و معابر و نظایر آنها به چه صورتی است و از کل مساحت شهری نسبت هر یک از کاربری ها چقدر است و هر یک از فعالیّت های شهری در چه سحطی پراکنده شده اند و ارتباط آنها با یکدیگر چیست و تا چه میزان استفاده های گوناگون از زمین در ارگانیسم شهر می تواند نقش کارآمد داشته باشد. لذا در این زمینه لازم است کلیه ی سطوحی که در شهر مورد استفاده قرارگرفته اند، مورد بررسی و ارزشیابی قرار گیرند،(شیعه، ۱۳۸۰: ۱۲۰). به این ترتیب، با اتخاذ سیاست کاربری صحیح و محافظت از زمین، توسعه ی پایدار شهری به دست می آید.
۲-۱۱)زمین از دیدگاه توسعه ی پایدار شهری
دسترسی عادلانه به زمین و استفاده ی بهینه از آن، یکی از مؤلّفه های اساسی توسعه ی پایدار محسوب می شود(مهدیزاده، ۱۳۷۹: ۷۰). توجه به زمین به عنوان یکی منبع اصلی و تجدید ناپذیر در توسعه پایدار شهری امری ضروری است، چرا که زمین شهری جزو منابع اصلی توسعه ی پایدار شهر تلقی می شود و دسترسی عادلانه و استفاده ی بهینه از آن یکی از مؤلفه های توسعه پایدار است. پس از این دیدگاه زمین یک ثروت همگانی است و بستری مناسب برای فعالیت های شهروندان و ابزاری برای تحقّق خواست ها و آرزوهای انسانی است(کریمی، ۱۳۸۰: ۳۱).
در حقیقت چگونگی تصمیم گیری در مورد زمین، نوع، کمیّت و کیفیّت توسعه را در بردارد. حرکت در جهت توسعه ای پایدار نیازمند تصمیم گیری در ارتباط با کاربری های مناسب، مکان یابی زمین، تعادل بین کاربری ها، و استفاده ی بهینه از زمین از نظر اقتصادی است. به عبارت دیگر توسعه پایدار شهری، بدون در نظر گرفتن سازوکارهای مختلف در سطوح ملی و منطقه ای قابل دست یابی نیست و در این میان نقش زمین به عنوان ابزاری مهم در تشخیص اهداف سیاست های ملّی، منطقه ای و شهری بسیار حسّاس است(امین زاده، ۱۳۷۹: ۹۵).
بنابراین توسعه ی پایدار زمین، نوعی استفاده از زمین است که نیازهای نسل حاضر را تأمین می کند، ولی درعین حال فرصت های را برای تأمین نیازهای نسل آینده حفظ می نماید، به طوری که این امکان به نسل های آینده داده شود که حداقل وضع آنها از نسل فعلی بدتر نباشد(عسگری و دیگران، ۱۳۸۱: ۸) چه باید کرد؟ از منابع و امکانات چگونه باید استفاده کرد تا تأمین نیازهای نسل حاضر، آیندگان را با تنگنا روبرو نسازد؟ از زمین به عنوان بستر اصلی توسعه و کلید همه فعالیت های بشری چگونه استفاده شود؟ توسعه و گسترش شهرها چگونه برنامه ریزی و جهت دهی شود تا پیوند شهر و طبیعت از هم جدا نشود؟ و… پاسخ به این چون و چراها و توفیق انتخاب راهبردهای منطقی در محدوده ی شهر، به میزان توجّه ما به موضوع برنامه ریزی شهری بستگی دارد، که هسته ی اصلی آن را برنامه ریزی کاربری زمین شهری تشکیل می دهد.
۲-۱۲)کاربری زمین و برنامه ریزی شهری
موضوع زمین و چگونگی استفاده از آن همواره موضوع و بستر اصلی برنامه ریزی شهری بوده و در حقیقت سرنوشت نهایی طرح های توسعه ی شهری را چگونگی مداخله و نظارت بر نحوه ی استفاده از زمین رقم می زن