۲-۳-۲ انواع فعالیتهای گردشگری با هدف بهبود جسمی و درمان امراض

بطور کلی سه زیرمجموعه برای فعالیت های گردشگری با هدف بهبود جسمی و درمان امراض تعریف شده
گردشگری تندرستی(Wellness Tourism)
مسافرت گردشگر به دهکده های سلامت و مناطق دارای چشمه های آب معدنی و آب گرم(اسپاها) را شامل می شود. در این نوع از سفر توریست برای رهایی از تنش های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می شود. معمولا این گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره مندی از طبیعت شفابخش مناطق دیگر هستند.
گردشگری درمانی(Curative tourism)
مسافرت گردشگر به منظور استفاده از منابع درمانی طبیعی(آبهای معدنی، نمک، لجن و غیره) است که معمولا برای درمان برخی بیماری ها یا گذراندن دوران نقاهت تحت نظارت و مداخله پزشکی صورت می گیرد.
گردشگری پزشکی(Medical Tourism)
مسافرت به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی تحت نظارت پزشکان در بیمارستان ها و مراکز درمانی را گردشگری پزشکی گویند. در این نوع از توریسم درمانی، بیمار ممکن است پس از درمان و معاجه نیازمند استفاده از فضاها و خدمات گردشگری سلامت(مانند آبگرم ها) باشد که در این صورت ممکن است گردشگری او با سفر به نقاطی که این امکانات را دارند تکمیل شود.(جباری،۱۳۸۷)
نوع دیگری از تعیین فعالیتهای گردشگری با هدف بهبود جسمی و درمان امراض در شکل ۲-۱ دیده می شود. در این تقسیم بندی(گارسیا و بنگا،۲۰۰۵) گردشگری درمانی به عنوان شاخه ای از گردشگری سلامت با ویژگی بیمار بودن شخص گردشگر تعیین گردیده است که نیاز به دریافت خدمات درمانی دارد.
بر اساس این شکل گردشگری سلامت مشروط به سالم یا مریض بودن گردشگر تعریف شده است. در صورتی که گردشگر سالم باشد اقدام به گردشگری بازدارنده نموده که این تعریف از گردشگری شامل گردشگری تندرستی و گردشگری پیشگیری می گردد.در گردشگری تندرستی گردشگر خدمات تندرستی دریافت کرده و در گردشگری پیشگیری خدمات سلامت به گردشگر عرضه می گردد.
در صورت بیمار بودن گردشگر، نوع گردشگری در دسته بندی گردشگری درمانی قرار گرفته و گردشگر نیاز به ریافت خدمات درمانی و پزشکی می باشد.
بیمار سالم
خدمات سلامت
خدمات تندرستی
خدمات پزشکی
شکل ۲-۱ : تقسیم بندی گارسیا وبنگا،۲۰۰۵
گردشگری درمانی یا پزشکی اصطلاحی است که با توجه به روند فزاینده مسافرت برای دریافت خدمات جراحی و درمانی در کنار گشت و گذار، استراحت و دیدن جاذبه های کشورها رایج شده است که شامل موارد ذیل می گردد :
– مراقبت بهداشتی درمانی : مسافر برای دیدن پزشک به یک مکان خارج از کشور خودش می رود تا به شیوه ای از درمان که در محل اقامت خود امکان ندارد، دست پیدا کند. برای مثال سفر به مکان هایی که دارای پزشک ها یا بیمارستان هایی مشهور به اقدامات درمانی ویژه ای هستند، از آن جمله است.
– تناسب اندام : گردشگر به منظور کم کردن وزن یا انجام فعالیتهایی برای حفظ سلامتی، کاهش استرس و گاه انجام بررسی ها و آزمایش کامل جسمانی، انجام اموری مانند رژیم غذایی برای کم کردن وزن و یا انجام برخی تمرینات خاص، سفر می کند. بسیاری از هتل ها دارای یرخی از این گونه تشکیلات هستند و در این مورد بازاریابی می کنند.
– گذراندن دوره نقاهت و بازپروری : گردشگر به مکان و یا مراکزی می رود که در آنجا مراقبتهای ویژه ای از وی به عمل می آید یا از نظر بهداشت و حفظ سلامت، شهرت دارد و افراد برای گذراندن دوره نقاهت و بازپروری به آنجا مسافرت می کنند و یا محیطی برای کاهش استرس است.(چاک وای گی،۱۳۸۲)

۲-۳-۳ تاریخچه توریسم درمانی

توریسم درمانی از دیرباز وجود داشته است، برخی مانند هال عقیده دارند که این پدیده از زمان یونان و رم باستان در اروپا وجود داشته و بعد به نقاط دیگر دنیا گسترش پیدا کرده است. در دوران باستان افرادی که دچار بیماریهای تنفسی یا رماتیسمی بوده اند که برخی از مناطق آب و هوایی خاص در بهبودشان تاثیر داشته به آن نقاط سفر می کردند.(هراهشه،۲۰۰۲) کلمه Spa (اسپا) که به احتمال زیاد از ریشه لاتین espa به معنای «چشمه» گرفته شده به مناطق دارای آبهای معدنی و گرم که پذیرای گردشگران برای استراحت و درمان بوده است، به کار می رود. این گردشگران برای آب تنی در آبهای گرم، نوشیدن آب چشمه های معدنی و یا ماندن در لجن های طبی به اسپاها مراجعه می کنند.(ضرغام،۱۳۷۹) برخی دیگر آن را از دوران نوسنگی و عصر برنز می دانند. در قرن ۱۶ پونس دی لئون مفهوم جدیدی را برای دنیا به ارمغان آورد، هنگامی که او در جستجوی چشمه جوانی به ایالت فلوریدا سفر کرد. در سده ۱۷۰۰ و ۱۸۰۰ استفاده از آب گرم در شهرهای آب گرم از جمله بادن در هر دو طرف اقیانوس اطلس شناخته شده بود.(منظم،۱۳۸۸)
در جداول زیر روند تاریخی و رشد صنعت گردشگری سلامت و توریسم در

مانی به تفکیک خلاصه شده اند.(جباری،۱۳۸۷)
جدول ۲-۱: روند تاریخی و رشد گردشگری سلامت