درس و مشق

کد ۲
سیگار کشیدن

کد ۳
درس و بازی

کد ۴
سینمارفتن زیاد

کد ۵
ولگردی

۳%

۲۳%

۴%

۳۰%

۴۰%

 
پاسخ ها به ترتیب فراوانی به شکل زیر است:
ولگردی (۴۰%) سینما رفتن زیاد (۳۰%) سیگار کشیدن (۲۳%) درس و بازی (۴%) درس و مشق (۳%)
همان گونه که از تحقیق فوق مشخص است جوانان اصلی ترین قربانیان جرم هستند. اکثرشهرها از این نظر در وضعیت مشابهی قرار دارند. جوانان به خاطر خصوصیات جوانی آسیب پذیری زیادی دارند، چون پویا و جستجوگرند هرجا سر می کشند، کنجکاو و به دنبال همه چیز هستند، در مسیرشان هر راهی که گشوده شود، وارد می شوند. در کنار شور جوانی و علی رغم بی خبرِی، نوعی اضطراب و دلواپسی نسبت به آینده هم در اغلب آنان وجود دارد در این سنین، احساس نیاز به آزادی و رهائی نسبت به خانواده نیز وجود دارد. مجموع اینگونه حالات، ایجاب می نماید تا جوانان، به دنبال مسائل ناشناخته و جدید باشند. جوانان در کنار دوستان و در جمع، آمادگی جسارت بیشتری برای دست زدن به اعمال غیرعادی و احتمالاً انحرافی دارند. این حالت همان بحرانی است که فوق العاده برای جوانان بخصوص از نظر اعتیاد خطرناک است.( بخشی زنجیرانی، ۱۳۹۰، ۱۶۷)
اوقات فراغت جوانان در این برهه، مسئله ای بسیار مهم و حساس است. مسیر خانه و مدرسه و کوچه نیز برای دانش آموزان نوجوان می تواند خطرناک و خطرساز باشد. در مدرسه، مربیان و در خانه اولیاء رفتار فرزندان و نوجوان را در کنترل دارند و یا حداقل دانش آموزان، چنین تصویری دارند. گرچه در مدارس رفتار ناهنجار و احیاناً برخی انحرافات وجود دارد که خود امری مهم و قابل بررسی است و همچنین در خانواده هم چنین امکانی مقصور است، ولی همگانی و گسترده نیست. مسئله اصلی در این مورد، زمانی است که نوجوانان در کوچه و بالاخص در مسیرخانه و مدرسه قرار دارند. در این زمان، خلا نظارت مشهود است. اولین مصرف سیگار بوسیله جوانان در این مسیر و یا کوچه انجام شده نوجوانان جرأت جسارت و بزرگ شدن را در مسیر مذکور آزمایش می کنند. گاهی طنز و شوخی را هم با اعمال خود می آمیزند.
هر یک از گروه های جوانان مرتکب اعمالی چون برداشتن میوه و شکلات از جلو مغازه ها، شوخی های رکیک، درگیری و نزاع و.می گردند که هر یک از این اعمال ابتدائی ترین شکل سرقت و شوخی های رکیک سرآغاز انحرافات، کودکی از پنجره سرویس از داخل وانت باری میوه برداشته و بین دوستان خود تقسیم کرده بود، و در ذهن خود این کار را شجاعت می دانست. برخی دیگر هم برای خوشایند و تفریح دوستان به این کار مبادرت می نمایند، غافل از اینکه تکرار عمل خطرناک و نقش آماده سازی را برای آنان ایفاء خواهد کرد و هر یک از این عمال مقدمه و آغازی برای خلافکاری های بزرگ تر خواهد بود.(نجفی ابرندابادی،۱۳۷۷، ۵۷۷)
حقّ برخورداری از اوقات فراغت و سامان دهی آن در جهت جامعه پذیری افراد در مقررات حقوق بشر، به مثابه تکلیفی برای جامعه و دولت مورد توجه قرار گرفته است یکی از عوامل بزهکاری در کودکان و نوجوانان، نداشتن اوقات فراغت است و استفاده صحیح از وقت های خالی بویژه در ایام تعطیلات که وقت های خالی افراد زیاد است و زمینه های بروز انحراف و کج روی مهیا می باشد؛ اگر فعالیت های فرهنگی، ورزش و… در اختیار آنان قرار بگیرد گامی موثر در جلوگیری از انحراف و کج روی می باشد. بسیاری از تحقیقات انجام شده درباره بزهکاری و علل انحراف آن در میان اطفال و نوجوانان، نشان میدهد که بسیاری از موارد شدید انحرافات در میان آنان ناشی از نحوه ی گذراندن اوقات فراغت آن ها بوده است.( نجفی ابرندابادی،۱۳۷۷، ۵۷۷)
بنابراین، مشاهده می شود که نداشتن اوقات فراغت، زمینه ی مناسبی برای بزهکاری اطفال می باشد؛ از این رو ساماندهی و برخوردار کردن کودکان و نوجوانان از اوقات فراغت، یکی از اقدام های پیش گیرانه بزهکاری اطفال محسوب می شود.بنابراین توجه دولت ا را به فراهم کردن اقدامات تفریحی و آموزش برای پر کردن اوقات فراغت را می طلبد. اصول راهبردی پیش گیری از بزهکاری اطفال (رهنمودهای ریاض)، به منظور رشد متعادل افراد، توجه به جنبه های گوناگون اوقات فراغت را که در واقع به پیش گیری از انحراف، ناسازگاری و بزهکاری منجر می شود، قویاً توصیه کرده است: اصل ۹ بند ه « روش های کاهش موثّر فرصت ارتکاب اعمال بزهکارانه» را در طرح های جامع پیش گیری تکلیف دولت ها دانسته است هم چنین، اصل ۲۵ به راهبردهای جامع برای جلوگیری از اعتیاد جوانان به مواد مخدر و… اشاره کرد . و در اصل۳۳ مقرر داشته که «جوامع باید مجموعه ای گسترده از تدابیر مشارکتی را از جمله با گسترش مراکز توسعه اجتماعی و تسهیلات تفریحی خاص برای کودکان در معرض خطر اجتماعی برای جوانان تدارک دیده یا تقویت کنند» و سرانجام اصل ۳۹ بر ایجاد تسهیلات و خدمات تفریحی مورد علاقه اطفال و نوجوانان، تأکید کرده است. (گزارش ملی جوانان،۱۳۸۱، ۵۱)
و پاسخ افراد این نمونه بیانگر این است که عدم برنامه ریزی صحیح برای گذران اوقات فراغت کودکان و نوجوانان شهرستان رفسنجان از سوی خانواده ها و مسؤولان مربوطه باعث بوجود آمدن این مشکلات برای آنها شده است .
گفتار دوم – بررسی عوامل اجتماعی
همان گونه که در مباحث قبلی اشاره شد، عوامل اجتماعی تاثیر بسیاری در رفتار وشکل پذیری شخصیت افراد در جامعه ایفا می نماید، لذا در این قسمت به بررسی تاثیر عوامل اجتماعی همچون مدرسه و محیط تحصیل،دوستان و همکلاسان می پردازیم، مضافا آنکه در میان جامعه آماری مورد بررسی ما، بسیاری از اطفال و نوجوانان بزهکار مرتکب جرایم سرقت و اعتیاد بوده اند. ب

همین منظور به این دو مورد رابررسی می نماییم.
۱ – مدرسه ،محیط تحصیل
آموزش و پرورش این قدرت را دارد و باید داشته باشد که جوامع را در طول نسل ها دگرگون سازد و باعث تقویت تفکر و مشارکت افراد شود؛ آموزش و پرورش نقش موثری در جامعه پذیری مطلوب کودکان و نوجوانان ایفاء می کند و حق برخورداری از آموزش و پرورش، از جمله حقوقی است که تک تک افراد جامعه باید از آن بهره مند شوند تا با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی به نحو مطلوبی آشنا شوند.
بعد از محیط خانواده، مدرسه نهاد دوم جامعه پذیری افراد می باشد که این محیط نقش موثری در پیش گیری از بزهکاری اطفال و نوجوانان ایفاء می کند؛ مدرسه به دانش آموز می آموزد که چرا لازم است مقررات را رعایت کند؛ لذا مقررات را به او می آموزد و در صورتی که خانواده نتواند نقش خود را در جامعه پذیری کودک ایفاء کند، مدرسه می تواند فرایند جامعه پذیری را به آنان بیاموزد و اطفال و نوجوانان را افرادی هنجارمند و مطابق قواعد اجتماعی بار آورد. از همین رو است که در اصول ۲۴تا۳۱رهنمودهای ریاض به نقش مدرسه در ارائه برنامه های پیش گیری از بزهکاری توجه شده است. (گزارش ملی جوانان،۱۳۸۱، ۵۲)
در رابطه با جرم اطفال و نوجوانان، می توان گفت یکی از عوامل بسیار عمده در ارتکاب بزهکاری، عدم تطابق فرد با ارزش ها و هنجارهای جامعه، عدم آشنایی آنان با ارزش ها و اصول و به عبارت دیگر عدم جامعه پذیری می باشد. مقررات ریاض نیز آموزش و پرورش را یکی از فرآیندهای پرورش اجتماعی می داند و تأکید می نماید که دولت ها متعهد می باشند که آموزش عمومی را در دسترس کلیه نوجوانان قرار دهند. (اصل ۲۰ رهنمودهای ریاض) (گزارش ملی جوانان،۱۳۸۱، ۵۲).
علاوه براین، آموزش و پرورش و نقش مدارس در این امر، غیر قابل انکار است. که نظام های آموزش باید علاوه بر فعالیت های تحصیلی و آموزشی حرفه ای، باید به مسئله پیشگیری از بزهکاری هم توجه داشته باشند.