۲-۴-۳٫ ارزیابی آمادگی الکترونیکی[۱۱]

از شاخص آمادگی الکترونیکی در مطالعات زیادی به عنوان شاخصی برای سنجش آماده بودن زیرساختها و وجود توانایی پذیرش، استفاده و بهکارگیری کاربردهای مرتبط با آن، استفاده میشود. این شاخص بهویژه در سطح بینالمللی یا منطقهای و برای مقایسه وضعیت جوامع با یکدیگر و رتبهبندی آنها، مورد استفاده قرار میگیرد. الگوهای سنجش آمادگی الکترونیکی کشوری متعددند که موحدی و یاقوتی در پژوهش خود مهمترین الگوها و شاخصهای مورد استفاده آنها را جمعبندی کردهاند که در جدول ۲-۱نمایش داده شده است (موحدی و یاقوتی،۱۳۸۷).
اما واقعیت این است که تعداد ابزارهای آماده برای استفاده از ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطح سازمانی، بسیار محدود است. در این الگوهای سازمانی معمولاًً از برخی الگوهای مرجع مرتبط با سطح جامعه استفاده میشود. آمادگی الکترونیکی مفهوم نسبتاً جدیدی است که به دلیل نفوذ پرشتاب اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت سریع و چشمگیر استفاده از فناوری اطلاعات در صنعت و کسب وکار توسعه یافته است. مفهوم آمادگی الکترونیکی به سبب فراهم آوردن چارچوب یکپارچه برای ارزیابی عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای توسعهیافته، در حال توسعه و توسعه نیافته در اواخر دهه ۱۹۹۰شکل گرفت.
نخستین تلاش ها در این زمینه توسط پروژه خطمشی سیستمهای رایانهای[۱۲]CSPP صورت گرفت و این پروژه نخستین ابزار سنجش آمادگی الکترونیکی با عنوان «راهنمای آمادگی برای زندگی در جهان شبکهای» را طراحی کرد. واقعیت این است که تعداد ابزارهای آماده برای استفاده از ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطح سازمانی، بسیار محدود است. در اینجا به بررسی آمادگی الکترونیکی از نگاه هر الگو پرداخته میشود (موحدی و یاقوتی،۱۳۸۷).
الگوی CSPP (2005): این الگو را پروژه سیاستگذاری سیستمهای رایانهای منتشر کرد. طبق تعریف، یک جامعه آماده از لحاظ الکترونیکی دارای سرعت بالای دسترسی به شبکه در بازار رقابتی، دسترسی و استفاده پایدار از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس، ادارات دولتی، بنگاههای اقتصادی، خانهها و مراکز بهداشتی است. در چنین جامعهای امنیت و حریم خصوصی افراد هنگام استفاده از روشهای الکترونیکی تأمین شده و سیاستهای دولتی از کاربری و اتصال به شبکهها حمایت میکنند.
الگوی CMCID[13](2005): مرکز توسعه بینالمللی دانشگاه هاروارد این الگو را منتشر کرد و منشأ آن مدل CSPP است. این الگو با استفاده از شیوهای نظاممند به ارزیابی عوامل بسیار، زیادی که در تعیین آمادگی برای پیوستن به شبکه جهانی دخیل هستند، میپردازد. طبق تعریف این مرکز، یک جامعه آماده از حیث الکترونیکی، مجهز به زیرساختهای فیزیکی ضروری فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند شبکه مخابراتی با پهنای باند وسیع، دسترس مطمئن و قیمت مناسب است. فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوانب مختلف اجتماعی و فرهنگی چنین جامعهای درآمیخته است. در چنین جامعهای روشهای الکترونیکی در تجارت بهکارگیری شده و دارای بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات مناسبی است.
الگوی [۱۴]APEC (2000): این الگو از سوی گروه هدایت تجارت الکترونیکی در سازمان همکاریهای اقتصادی آسیا و اقیانوسیه منتشر گردید. این الگو با توجه به محیط و جو حاکم بر جوامع به دولتها کمک میکند تا به امر توسعه سیاستهای متمرکز به منظور توسعه تجارت الکترونیکی به صورتی سالم و درست در سطح جامعه همت گمارند. طبق تعریف ارائه شده این الگو، کشور آماده است که از نظر تجارت الکترونیکی آمادگی داشته باشد. به بیان دیگر، دارای تجارت آزاد، صنعت قانونمند، سهولت در صادرات و هماهنگ با استانداردهای دولتی و توافقنامههای تجاری باشد.
الگویWITSA[15] (۱۹۹۹): ائتلاف جهانی خدمات و فناوری اطلاعات، ارزیابی بین المللی درخصوص تجارت الکترونیکی را در سال ۱۹۹۹ انجام داده است. این الگو با جمعآوری نتایج حاصل از ارزیابی بینالمللی از دیدگاهها در خصوص انجمنهای صنعتی فناوری اطلاعات به دنبال تشویق توسعه تجارت الکترونیکی است. هدف از این کار، ارزیابی میزان آگاهی شرکتها و مصرفکنندگان از تجارت الکترونیکی و تعیین زمینههای بالقوه عملیاتی نمودن آن است. طبق تعریف این الگو یک کشور با آمادگی الکترونیکی به اعتماد مصرف کننده در مورد حفظ حریم خصوصی و امنیت، فناوری امنیتی بهتر، کارگران ماهرتر و هزینه آموزش کمتر، سیاستهای عمومی بهتر و راحتتر، فعالیتهای کاری جدید مطابق با عصر اطلاعات و هزینه کمتر برای فناوری تجارت الکترونیکی نیاز دارد.
الگوی مککانل[۱۶] (۲۰۰۵): الگو از سوی شرکت بینالمللی مککانل با همکاری اتحادیه جهانی تهیه و منتشر شد. این الگو به دنبال ارزیابی آمادگی فناوری اطلاعات و خدمات الکترونیکی اقتصاد ملی یا توانایی حضور جوامع در اقتصاد جهانی دیجیتالی است. طبق تعریف، کشوری دارای آمادگی الکترونیکی است که آمادگی در این زمینهها را داشته باشد: استفاده وسیع و گسترده از رایانهها در مدارس، تجارت، حکومت، منازل، دسترس قابل اعتماد با ظرفیت مورد نیاز در بازار رقابتی، تجارت آزاد، نیروی کار ماهر، آموزش در سطح مدارس، دارای فرهنگ خلاقیتزا، مشارکت های دولتی و تجاری، شفافیت و پایداری تصمیمات در دولت و حتی یک سیستم قانونی اجرایی، شبکههای ایمن و کاربران پنهان و قوانینی که امضای دیجیتالی را اجازه میدهند.
الگویCIDCM[17] (۱۹۹۸): مرکز توسعه بینالمللی و مدیریت تعارض دانشگاه مریلند این تحقیقات را انجام و در سال ۱۹۹۸ ارائه کرده است. این الگو به دنبال ایجاد سهولت کاربری و توسعه اینترنت است. در این الگو، آمادگی الکترونیکی به میزان استفاده از اینترنت و شرایط تسهیلکننده برای استفادهکنندگان بستگی دارد.
الگوی موزاییک[۱۸](۲۰۰۰): گروه موزاییک این الگو را که به عنوان پروژه جهانی انتشار اینترنت نیز شناخته شده، ارائه داده است. با استفاده از این الگو کشورهای مختلفی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. فرآیند تهیه، تدریجی بوده و سالهای۱۹۹۸ تا۲۰۰۰ را شامل میشود. این الگو به دنبال سنجش و تحلیل رشد اینترنت در سطح جهان است، به طور مستقیم یک جامعه آماده الکترونیکی را تعریف نمیکند، ولی شرایط رشد زیرساخت و استفاده اینترنت را به عنوان ضروریات یک جامعه الکترونیکی شرح میدهد. گذشته از اهمیت و شهرت هر یک از الگوها، شاخصهای مورد استفاده در هر الگو نیز اهمیت ویژهای دارند.

رقیا

عوامل محیطی

با توجه به شاخصهای بیان شده در جدول ۲-۱ میتوان نتیجه گرفت که این الگوها بیشتر به جنبه فنی توجه داشتهاند. از طرفی، همانگونه که ذکر شد، این الگوها برای سنجیدن آمادگی در سطح جامعه و ملی مناسب هستند نه سطح سازمانی که مورد تحقیق این پژوهش میباشد. همچنین توجه به جدول ۲-۲ که نشان دهنده تفاوت شاخصهای مورد استفاده در این پژوهش و الگوهای مذکور است، جامعیت مدل این تحقیق را مشخص میکند. لذا مدل الهی و حسنزاده شامل عوامل فنی، سازمانی و بینسازمانی برای شناسایی عوامل موثر بر آمادگی سازمان در استفاده از بازار الکترونیکی مناسبتر از الگوهای ذکر شده میباشند.
۲-۵٫ بنگاه های کوچک و متوسط[۱۹]:
سازمانهای کوچک و متوسط نیروی تاثیرگذاری در فرآیند توسعه اقتصادی کشورها میباشند که به علت نداشتن متولی و سازمانی که بصورت جدی، مطالبهگر توجه به جایگاه این سازمانها در برنامهریزی کلان کشور گردد، از ایفای رسالت خود در توسعه اقتصادی کشور بازماندهاند. شرکتها و سازمانهای کوچک و متوسط بر اساس معیارهای مختلفی تعریف میشوند. برخی از این معیارها عبارتند از: حجم اشتغال، حجم سرمایه، حجم تولید، نوع تکنولوژی و صادراتی بودن تولیدات، میزان گردش مالی و… (سمیع زاده و چهارسوقی،۱۳۸۷).
تحولات پیچیده و سریع تکنولوژی و فناوری اطلاعات[۲۰] چند دهه اخیر و نیز شتابگیری روند جهانی شدن موجب شده است تا جوامع تلاش کنند تا بیش از پیش خود را برای پذیرش تغییرات و تحول آماده کنند. آنچه که تا چند دهه پیش به عنوان یک امتیاز اقتصادی تلقی میشد عبارت بود از برپایی و فعال نگه داشتن شرکتهای بزرگ و چنین استدلال میشد که هر چه این شرکتها بزرگتر باشند اقتصاد پویاتر و قدرتمندتر میگردد. اگر چه این تفکر طی چندین دهه رونق گرفت و بر پایه آن شرکتهای غول پیکری هم پدیدار شدند، ولی تحولات اخیر و به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات پیچیدهتر شدن فرایندهای مدیریتی و تصمیمگیری، نیاز به تصمیمگیریهای آنی و ضروری و تجارب حاصل از فعالیتهای بنگاههای کوچک و متوسط اهمیت این بنگاهها را نمایان ساخته است (لعلی،۱۳۸۲).
واژه «سازمانهای کوچک و متوسط» در تعداد کمی از کشورها به صورت استاندارد تعریف شده است. به عنوان مثال، قبلاًً هریک از اعضای اتحادیه اروپا به طور سنتی، تعریفی از آن را ارائه می کرد. مثلاً آلمان سازمانهایی که تعداد کارکنان آن۵۰۰ نفر و بلژیک سازمانهایی که تعداد کارکنان آن ۱۰۰نفر باشد را کوچک و متوسط میدانست. پس از ارائه یک تعریف اولیه در سال ۱۹۹۶میلادی، اتحادیه اروپا در سال۲۰۰۳ این مفهوم را استاندارد کرد و در تعریفی که هماکنون در اتحادیه اروپا مورد اجراست. کمیسیون اروپا در سال ۲۰۰۳ترکیبی از تعداد کارکنان، گردش مالی سالانه و یا ترازنامه سالانه را مبنا قرار داد. در تعریف ارائه شده، سازمانهایی با تعداد کارکنان کمتر از ۵۰نفر را “کوچک” و سازمانهای با کمتر از ۲۵۰نفر را “متوسط” نامیده اند، ضمن آنکه بنگاههایی با تعداد کارکنان کمتر از ۱۰ نفر را خیلی کوچک (میکرو) مینامند. اکثر کشورها همین تعریف را مورد اجرا قرار میدهند (معاونت برنامهریزی و امور اقتصادی،۱۳۸۸).
گردش مالی سالانه ۵۰، ۱۰و۲ میلیون یورو و تراز سالانه ۴۳ ،۱۰ و۲ میلیون یورو نیز به عنوان حدود تعریف شده برای سه نوع بنگاه متوسط، کوچک و خیلی کوچک پیش بینی شده است. آلمان از سال ۲۰۰۵میلادی از تعریف اتحادیه اروپا استفاده کرد. در مقابل امریکا، صنایع با کمتر از ۱۰۰نفر را کوچک و صنایع با کمتر از ۵۰۰ نفر را متوسط می نامد. شایان ذکر است که به گزارش کمیسیون اروپا (۲۰۰۵)، میزان اشتغال متوسط کل بنگاهها در اتحادیه اروپا ۶ نفر است و ۹۹درصد شرکتهای اتحادیه اروپا را بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل می دهند که تعداد کارکنان آن در مجموع حدود ۷۵ میلیون نفر است (موحدی،۱۳۹۰). به نقل از ویکی پدیا[۲۱]، در برخی کشورهای اروپایی و نیز آمریکا، بنگاههای با تعداد کمتر از ۱۰ نفر را دفاتر کوچک نامیده و برای آنها محدوده خاصی در حوزه بنگاههای کوچک و متوسط در نظر میگیرند.
در اتحادیه اروپا، بنگاههای با تعداد کمتر از۱۰ نفر را بنگاههای خیلی کوچک (میکرو) مینامند. در برخی از کشورها، بنگاههای با تعداد کارکنان ۳۰ تا ۱۹۹ نفر را کوچک و ۲۰۰تا ۹۹۹ نفر را متوسط نامیدهاند. در خصوص تعریف و توصیف بنگاههای کوچک و متوسط در ایران اتفاق نظر قطعی وجود ندارد. وزارتخانهها و مؤسسات مختلف دسته بندیهای متفاوتی برای این بنگاهها دارند. با توجه به تعریف برخی وزارتخانهها (چون جهاد کشاورزی)، بنگاههای کوچک و متوسط روستایی، بنگاههای صنعتی و خدماتی با کمتر از ۵۰ نفر تلقی میشود، درحالیکه برخی وزارتخانههای دیگر(چون تعاون)، تعریف دیگری دارند. تقسیمبندی کارگاههای صنعتی در ایران حاوی نوعی شباهت با توصیف اتحادیه اروپاست (مرکز آمار ایران، ۱۳۸۷).
با توجه به اهمیت بنگاههای کوچک و متوسط و نقشی که در توسعه صنعتی کشور و واکنش سریع به تغییرات و نیازهای متنوع بازار جهانی و توسعه صادرات ایفا میکنند، هماهنگی آنها با شرایط و خواستههای بازار، ازجمله بهکارگیری امکانات تجارت الکترونیکی، یک ضرورت ناگزیر است (موحدی،۱۳۹۰). بنگاههای کوچک و متوسط، در اکثر کشورها به عنوان عناصر مهم در پیشرفتهای اقتصادی-اجتماعی شناخته شدهاند. این بنگاهها خصوصاً در ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایهگذاریهای پائین، توسعههای منطقهای، توسعههای سازمانی شرکتهای متکی بر اصول تکنولوژی، نوآوری محصولات و ایجاد روشهای نوین، اهمیت بسزایی دارند (تولایی و علیرضایی،۱۳۸۷).
نگاهی به نظام اقتصادی-اجتماعی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و نو توسعه یافتهی جهان نشان میدهد که ایجاد و حمایت از بنگاههای کوچک و متوسط یکی از اولویتهای اساسی در برنامههای توسعه اقتصادی این کشورها است. این بنگاه های اقتصادی علی رغم آنکه به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارند، بازدهی بیشتری داشته و درایجاد اشتغال، ایجاد بستر مناسب برای نوآوری و اختراعات و افزایش صادرات این کشورها، نقش مهمی دارند. در بسیاری از کشورها این بنگاهها، تامینکنندگان اصلی اشتغال جدید، مهد تحول و نوآوری و پیشرو در ابداع فناوریهای جدید بودهاند. از سوی دیگر این صنایع به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود می تواند از جاذبههای فراوانی برای بخش خصوصی برخوردار باشد، که این امر بسته به شرایط داخلی اقتصادی کشورها قوانین و سیاستهای حمایتی در کشورهای مختلف به عنوان الگویی موفق برای توانمندسازی علمی و صنعتی معرفی شده است (تولایی و علیرضایی،۱۳۸۷).
شرکتهای متوسط و کوچک در بیشتر کشورهای توسعه یافته به دلایل مختلف مورد توجه و حمایت ویژه دولتها قرار دارند. که از جمله آنها میتوان به تواناییهای لازم جهت جذب سرمایههای محدود و پراکنده موجود در جامعه و هدایت آنها در فعالی های تولیدی و صنعتی اشاره نمود. با توجه به توضیحات فوق ارائه راهکارهایی به منظور تسهیل حضور فعال سازمانهای کوچک و متوسط در چرخه اقتصادی کشور میتواند به توسعه و شکوفایی این سازمانها منجر شود. در این میان با توجه به رشد روزافزون کسبوکارهای الکترونیکی که موج عظیم آن در سالهای اخیر اقتصاد جهان را متحول نموده است، بررسی این پدیده نوظهور در سازمانهای متوسط و کوچک میتواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد (سمیع زاده و چهارسوقی،۱۳۸۷).
۲-۶٫ بکارگیری بازار الکترونیکی توسط بنگاه های کوچک و متوسط

۲-۶-۱٫ کسب وکارهای کوچک

در حالی که بیش از یکسوم بنگاههای کوچک، تجارت الکترونیکی را عامل توسعه فروش میدانند، استفاده آنها از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای عملیات فروش محدود به فروش و تولید الکترونیکی در سطح ۷ تا ۱۴درصد است. هیچکدام از این سازمانها از این فناوری برای کنترل کیفیت، جست وجوی سفارش یا نگهداری و تعمیرات استفاده نمی کنند. آگاهی محدود (عدم نیاز به فناوری توسط ۳۰درصد از سازمانها)، نیروی غیرکیفی و محدودیت بودجه از مشکلات این بنگاههاست. در این سازمانهای کوچک بیشترین درک نسبت به فناوری در نقشهای مدیریتی تبلور یافته است. در حدود ۴۰درصد، بنگاهها از فناوری در یکی از حوزههای خود بهخصوص در منابع انسانی، مالی و فعالیتهای مدیریتی بهره بردهاند (موحدی و یاقوتی، ۱۳۸۸).

۲-۶-۲٫ کسب وکارهای متوسط

1. مقطعی: گردآوری داده ها در یک مقطع از زمان (یک روز، یک هفته، یک ماه و…) انجام میشود.

1. طولی: دادهها در طول زمان و یا در زمانهای مختلف گردآوری می شود (بررسی روند فرآیندها، بررسی یک گروه ویژه) .

1. دلفی: زمانی که بخواهیم به بررسی اتفاق نظر یک جمع صاحبنظر درباره یک موضوع خاص بپردازیم از آنان میخواهیم که درجه اهمیت آنها را مشخص کند.

این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی مقطعی میباشد.

۳-۳٫ متغیرهای پژوهش

متغیر یک مفهوم است که بیش از دو یا چند ارزش یا عدد به آن اختصاص داده میشود. ویژگیهایی را که پژوهشگر مشاهده یا اندازهگیری میکند، متغیر نامیده میشود. بهعبارت دیگر، متغیر به ویژگیهایی اطلاق میشود که می توان دو یا چند ارزش یا عدد برای آن جایگزین کرد. عدد یا ارزشی که به یک متغیر نسبت داده میشود نشان دهنده ی تغییر از فردی به فرد دیگر یا از حالتی به حالت دیگر است (هومن،۱۳۹۰)

۳-۳-۱٫ تقسیم بندی متغیرها بر اساس رابطه

متغیر بر اساس نقشی که درتحقیق به عهده دارد به دو دسته تقسیم میشود:
الف- متغیر مستقل ب- متغیر وابسته
الف-متغیرمستقل
به متغیری گفته میشود که از طریق آن متغیر وابسته تبیین یا پیشبینی میشود. به این متغیر، متغیرمحرک یا درونداد گفته میشود ومتغیری است که توسط پژوهشگر اندازهگیری، دستکاری یا انتخاب میشود تا تاثیر یا رابطهی آن با متغیر دیگر اندازهگیری شود. متغیر مستقل، متغیر پیشفرض است به این معنی که این متغیر، مقدمه ومتغیر وابسته نتیجهی آن است. درتحقیق آزمایشی، متغیر مستقل متغیری است که توسط آزمایشکننده دستکاری شود تا تاثیر تغییرات آن بر متغیر دیگر که وابسته فرض شده است، مشاهده واندازهگیری شود. دریک تحقیق غیر آزمایشی متغیرمستقل توسط محقق دستکاری نمیشود، ولی متغیری است که ازپیش وجود دارد و فرض شده است که بر متغیر وابسته تاثیر دارد (هومن،۱۳۹۰).
ب-متغیروابسته
متغیر وابسته، متغیر پاسخ، برون داد یا ملاک است و عبارت است از وجه یا جنبهای از رفتاریک ارگانیزم که تحریک شده است. متغیر وابسته، متغیری است که مشاهده یا اندازه گیری میشود تا تاثیر متغیر مستقل برآن معلوم و مشخص شود. درتحقیق آزمایشی متغیر وابسته به متغیری اطلاق میشود که دراثر اجرا، حذف یا تغییر متغیر مستقل، آشکار، پنهان یا تغییر میکند. متغیر وابسته برعکس متغیر مستقل در اختیار محقق نیست و او نمیتواند در آن تصرف یا دستکاری به عمل آورد. درغالب پژوهشهای آزمایشی تنها یک متغیر مستقل و یک متغیر وابسته مورد آزمایش قرار نمیگیرد. به علاوه، متغیرها ممکن است مستقل و وابسته یا تعدیل وکنترل کننده باشند (هومن،۱۳۹۰).
در این پژوهش،عوامل فنی، سازمانی و بین سازمانی متغیرهای مستقل و میزان آمادگی سازمانی متغیر وابسته می باشد.

۳-۳-۲٫ تقسیم بندی متغیرها بر اساس ارزش

متغیر یک مفهوم است که میتواند مشاهده یا اندازهگیری شود. این اندازهگیری ممکن است به صورت کمی یا کیفی انجام شود .
متغیرکمی به متغیری اطلاق میشود که ازنظر کمی تغییر میکند و تفاوتهای ناشی از این تغییرات با استفاده از عدد ثبت میشود و آنها را میتوان با هم جمع کرد. متغیرهای کمی متغیرهایی هستند که انسان توانسته است برای آنها واحد اندازهگیری و مبدا اندازهگیری معین کند (سرمد،۱۳۸۱)
متغیرکیفی به متغیری اطلاق میشود که تفاوتهای ناشی از تغییرات آنها کیفی است و برای ثبت آنها ممکن است از روشهای دیگری غیر از عدد استفاده شود. به عبارت دیگر، متغیرکیفی متغیری است که پژوهشگر توانایی اندازهگیری آن را ندارد و ویژگیهای آن را نمیتوان به وسیله ی ارقام ریاضی نمایش دهد. برای ثبت مشاهدهها یا اندازهگیری هایی که از این متغیر به عمل میآید ازحروف الفبا یا کد استفاده میشود. اینگونه متغیرها را نمیتوان جمع وتفریق کرد و برای آنها مبدا اندازهگیری نیز وجود ندارد (سرمد،۱۳۸۱).
در این تحقیق با توجه به ماهیت متغیرها، متغیرها از نوع متغیر کیفی هستند. متغیرهای کیفی مقادیر عددی به خود نمیگیرند، بلکه ارزشهای کیفی را میپذیرند.

۳-۳-۳٫ تعریف متغیرها

سازه و متغیرها را می توان به دو صورت تعریف کرد: تعریف مفهومی و تعریف عملیاتی
۳-۳-۳-۱٫ تعریف مفهومی
بازار الکترونیکی: بازار الکترونیکی سیستم اطلاعاتی بینسازمانی است که به خریداران و فروشندگان شرکت کننده در برخی از بازارها، مستقل از طرف سوم، اجازه میدهد اطلاعات و پیشنهاداتی در مورد قیمت و محصول ارائه دهند(Gottschalk and Abrahamsen,2002). این بازارها زیرساختهایی ایجاد می کنند برای اینکه به تامینکنندگان و خریداران اجازه دهند که در محیط آنلاین تعامل کنند ( (Warkentin,2002.

۴۰

وجود زیرساخت قانونی مناسب برای تجارت الکترونیکی

Rashid&Qirim(2001),Hourali et al(2008)

۴۱

وجود زیرساخت فناوری اطلاعات مناسب در سطح ملی

Ling(2001)

۳-۴٫ جامعه و نمونه آماری

۳-۴-۱٫ جامعه آماری[۴۹]

عبارت است از مجموعه کامل اندازه‌های ممکن یا اطلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی، در مورد گردآورده کامل واحدها، که می‌خواهیم استنباط‌هایی راجع به آن انجام دهیم. در هر بررسی آماری، مجموعه عناصر مورد نظر را جامعه می‌نامند در نتیجه جامعه، مجموعه تمام مشاهدات ممکن است که می‌توانند با تکرار یک آزمایش حاصل شوند. جامعه آماری به مجموعه افراد، اشیاء و یا به طور کلی پدیدههایی اطلاق می شود که محقق میتواند نتیجه مطالعه خود را به کلیه آنها تعمیم دهد. جامعه آماری تحقیق با یک یا چند صفت مشترک شناسایی میشود (سکاران،۱۳۸۶).
جامعه شرکتهای انتخاب شونده برای شناسایی عوامل ارزیابی آمادگی شرکتهای کوچک و متوسط، شرکتهای فعال در صنعت فرش که نمایشگاههای آنها در شهر تهران میباشد و از بانک اطلاعات شرکتها و کارخانجات (www.coo.ir) یافت شدند، میباشد که تعداد آنها ۶۰ میباشد.

۳-۴-۲٫ نمونه آماری[۵۰]

بخشی از جامعه آماری است که به منظور بررسی موضوعی معین انتخاب میشود، تا نتایج بدست آمده از بررسی نمونهای بر اساس درجه اطمینانی معین به جامعه آماری تعمیم داده شود. در بیشتر موارد به سبب حجم گسترده جامعه آماری، مراجعه به کلیه آحاد جامعه و مطالعه تکتک آنها امکان پذیر نیست. در این صورت محقق ناگزیر است که بخشی از جامعه آماری را مورد مطالعه قرار داده و نتیجه بررسی را به تمامی جامعه آماری تعمیم دهد (سکاران،۱۳۸۶).

۳-۴-۳٫ نمونه گیری[۵۱]

مراجعه به بخشی از جامعه آماری جهت شناسایی همه آن را روش نمونهگیری مینامند. انجام این کار زمانی امکان پذیر است که بخشی نمونه کلیه صفات و ویژگیهای جامعه آماری را دارا باشند و بتوان آن را نمایشگر جامعه محسوب داشت. پس نمونه آماری به بخشی از جامعه آماری اطلاق می شود که ویژگیها و صفات جامعه آماری را در خود داشته باشد و محقق بتواند با مطالعه آن بخش، درباره جامعه آماری قضاوت کند. درعین حال نمونه آماری باید قابل دسترسی بوده و امکان مطالعه آن توسط محقق فراهم باشد. به طوری که از توضیح درباره نمونه آماری روشن میشود (سکاران،۱۳۸۶) .
در این تحقیق از روش نمونهگیری تصادفی ساده[۵۲] استفاده شده است.

۳-۴-۴٫ برآورد حجم نمونه

برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران[۵۳] استفاده می شود که به شرح زیر میباشد:
۱
۱
۱
۲
۲
۲
۲
÷
÷
ø
ö
ç
ç
è

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل دادهها

۴-۱٫ مقدمه

تجزیه و تحلیل دادهها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمعآوری شده از موضوع مورد تحقیق میباشد، تجزیه وتحلیل اطلاعات از اصلیترین و مهمترین بخشهای تحقیق محسوب میشود. وجود هر گونه خطا و اشتباهی در چنین بخشی میتواند به نتیجهگیریهای نادرستی منجر گردد. انتخاب یک روش تحقیق مناسب، تا حد زیادی محقق را در جلوگیری از بروز اشتباهات در امر تحقیق یاری میرساند. پژوهشگر پس از اینکه روش تحقیق خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب، دادههای مورد نیاز را برای آزمون فرضیههای خود جمعآوری کرد، بایستی با بهرهگیری از تکنیکهای آماری مناسب به تجزیه و تحلیل دادهها بپردازد و در نهایت فرضیههایی را که تا این مرحله او را در پژوهش هدایت کردهاند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آنها را روشن کند و سرانجام بتواند راهحل و پاسخی برای پرسش پژوهش بیابد (هاشمی،۱۳۹۰).
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحلهای علمی از پایههای اساسی هر پژوهش علمی بهشمار میرود که به وسیله آن کلیه فعالیتهای پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت میشوند. در این فصل نیز به توصیف دادههای پژوهشی و تجزیه و تحلیل دادههایی که بهوسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شدهاند پرداخته خواهد شد و سپس به هر یک از فرضیات پاسخ داده میشود (گلریز،۱۳۷۹).
در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل دادههای جمع آوری شده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. ابتدا با استفاده از شاخصهای آماری به توصیف و تلخیص ویژگیهای جمعیت شناختی افراد تکمیل کننده پرسشنامههای تحقیق شامل تحصیلات، رشته تحصیلی، سابقه کار و سمت شغلی پرداخته میشود و سپس از آزمون تی برای آزمون فرضیات و آزمون فریدمن برای رتبه بندی عوامل استفاده شده است. در بخش انتهایی نیز ۵ شرکت کوچک و متوسط فعال در صنعت فرش از لحاظ آمادگی برای استفاده از بازارهای الکترونیکی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند.
۴-۲٫ آمار توصیفی[۶۶]
به طور کلی، روش‌هایی را که به وسیله آنها می‌توان اطلاعات جمع‌آوری شده را تنظیم کرده و خلاصه نمود، آمار توصیفی می‌نامیم. آمار توصیفی شامل مجموعهای از جداول، نمودارها و شاخصهاست. آمار توصیفی اطلاعاتی ابتدایی در رابطه با دادههای خام که در حالت عادی غیر قابل درک هستند، در اختیار ما قرار میدهد. به عبارت دیگر با آمار توصیفی حجم عظیمی از دادههای خام را میتوان تلخیص کرد، بهطوری که بتوان با نگاهی اجمالی به آن اطلاعاتی کلی را استخراج نمود (حیدرعلی،۱۳۸۷).

۴-۲-۱٫ تحصیلات

جدول شماره ۴-۱ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات را نشان میدهد. همانطور که مشاهده میشود، بیشترین فراوانی به مقطع پایینتر از لیسانس تعلق دارد که این تعداد۳/۴۲ درصد یعنی ۲۲ نفر میباشد. همچنین کمترین فراوانی مربوط به مقطع فوق لیسانس با ۹ نفر (۳/۱۷درصد) میباشد. ۲۱ نفر (۴/۴۰درصد) از پاسخگویان نیز دارای تحصیلات لیسانس میباشند. در شکل۴-۱ نیز توزیع فراوانی بر حسب تحصیلات نمایش داده شده است.